In deze cursus leer je als docent hoe je leerlingen kunt ondersteunen bij het verkrijgen van regie op hun leerproces door hun autonomie te ondersteunen. Je ontwerpt leeractiviteiten voor jouw vak en experimenteert hiermee in de klas. Samen evalueren we de opbrengsten van deze leeractiviteiten. Zo ontdek je een schat aan mogelijkheden op gebied van autonomie-ondersteuning.
Als je als docent hier serieus mee aan de slag gaat, levert dat (meer) gemotiveerde leerlingen op omdat zij meer eigenaarschap krijgen over het eigen leerproces.
Op maat cursus
Deze cursus wordt op maat (zowel in cursusvorm als in-company) gegeven. Het aantal lessen en de inhoud daarvan is variabel. Er wordt uitgegaan van minstens 3, maximaal 6 bijeenkomsten. In deze nascholing verken je als deelnemer wat autonomie en autonomie-ondersteuning inhoudt, zowel vanuit eigen ervaring als vanuit de theorie. Vervolgens ga je aan de slag met een ontwerp, bijvoorbeeld voor een lessenreeks, project of terugkerende lessenactiviteiten. Je doorloopt daarbij een ontwerpcyclus, waarbij je feedback krijgt van opleiders en andere deelnemers, om zo je ontwerp met behulp van de ontwerpprincipes te verfijnen. Uiteraard voer je het ontwerp uit in de klas met je leerlingen, om gegevens te verzamelen over het verloop en de reacties van leerlingen. Je deelt de opbrengsten van je experiment om in kaart te brengen wat wel en niet werkt. Theorie over teacher leadership en methoden om kennis binnen de school te delen, kan worden toegevoegd als een optioneel onderdeel van de nascholing.
Wat is autonomie-ondersteunend lesgeven?
Een manier om in het vo al aandacht te besteden aan onafhankelijkheid en zelfsturing in het leren door leerlingen, zichzelf motiveren en verantwoordelijkheid nemen voor het eigen leerproces is autonomie-ondersteunend lesgeven. Uit diverse studies blijkt namelijk dat autonomie-ondersteuning in het vo bijdraagt aan de vaardigheid van leerlingen om zelfgestuurd te leren, aan hun intrinsieke motivatie en aan hun succes in het eerste jaar op de universiteit.
Autonomie-ondersteuning is ook een antwoord op problemen die je mogelijk in het vo tegenkomt wanneer je leerlingen meer vrijheid geeft in hun lessen. Een misvatting is namelijk dat autonomie hetzelfde is als het loslaten van sturing en structuur. Vaak ervaar je als docent dan weerstand van leerlingen die zeggen dat ze ‘zwemmen’ of verlies je grip op het leerproces van leerlingen. In werkelijkheid is het zo dat structurerend leraarsgedrag geen tegenpool is van autonomie, maar juist een noodzakelijke voorwaarde is om autonomie te ondersteunen.
Ontwerpprincipes autonomie-ondersteunend lesgeven
Docentgedrag is autonomie-ondersteunend wanneer je als docent (1) de leerroute afstemt op de leerbehoefte van de leerlingen, (2) differentieert in de mate van structuur, (3) leerlingen helpt te reflecteren op wat ze al kunnen, (4) ruimte biedt voor emoties en (5) leerlingen betekenisvolle keuzes biedt. Deze ontwerpprincipes staan beschreven in de hand-out ‘autonomie-ondersteunend lesgeven’ (terug te vinden onderaan deze pagina). In de hand-out staan de inzichten die onderzoekers, lerarenopleiders en deelnemers aan de nascholing autonomie-ondersteuning hebben opgedaan. Door literatuuronderzoek, experimenten in het vo-onderwijs en uitwisseling van inzichten ontstond een theoretisch kader, de vijf ontwerpprincipes en vuistregels bij de implementatie van autonomie-ondersteuning in de lespraktijk.
Voor wie?
Docenten in het voortgezet onderwijs. Je gaat naar huis met een concreet lesontwerp aan de hand van de autonomie-ondersteunende ontwerpprincipes en krijgt ondersteuning bij het uitvoeren van deze lessen door inter- en supervisie.
Huiswerk
We werken met deelopdrachten die je voorafgaand aan de bijeenkomsten maakt (tussen de 1-2 uur per bijeenkomst), om zo stapsgewijs te komen tot het lesontwerp en de uitvoering hiervan. Voor de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het lesontwerp moet je rekening houden met 15-20 uur.
Begeleiding
De cursus wordt gegeven door opleiders van de Radboud Docenten Academie, die ervaring hebben met het ontwerpen en uitvoeren van autonomie-ondersteunende leeractiviteiten. De begeleiding bestaat uit het aanbieden van een theoretisch kader, het stapsgewijs werken met de ontwerpprincipes, feedback op het ontwerp en uitwisseling tussen deelnemers. De bijeenkomsten zelf hebben ook een autonomie-ondersteunend karakter, waardoor je zelf zult ervaren wat de ontwerpprincipes opleveren.
Startdatum
Nader te bepalen. Deze cursus wordt op maat gegeven (en de kosten worden dus op maat berekend). De startdatum is in overleg. Heb je interesse in dit traject? Neem dan contact op met Calijn de Jong, coördinator Professionalisering aan de Radboud Docenten Academie, via 024 361 55 72, of stuur een mail naar nascholing [at] docentenacademie.ru.nl (nascholing[at]docentenacademie[dot]ru[dot]nl).
Deelnemers aan de cursus over de aangeboden nascholing 2022-2023:
De cursus zet je aan het denken en is motiverend, ook voor de toekomst
Goede koppeling tussen theorie en praktijk.
Je werk als docent wordt er interessanter door!
De opbrengst in de les is erg groot en direct toepasbaar
Ook van leerlingen kreeg ik positieve reacties op de experimenten in de les. Ze vonden het leuk, interessant en dachten graag mee.
