Understanding the gut-brain axis
Understanding the gut-brain axis

Hersenen, Bacteriën en Gedrag: Inzicht in de Darm-Hersenas (RSS4.06) - Bevestigd

In deze praktijkgerichte cursus leer je het nieuwste bewijs over de rol van commensale darmmicrobiota in de darm-hersenas, en hoe je interacties tussen darmmicrobiome en hersenfuncties, gedrag en psychiatrische ziekten kunt bestuderen.

Duur: een week.

    Algemeen

    De aanmeldingsdeadline is verstreken, aanmelden is niet meer mogelijk

    Om gedrag te begrijpen, denken we vaak alleen aan het bestuderen van de hersenen. Er is echter nog een ander belangrijk systeem, dat bijna altijd over het hoofd wordt gezien, dat betrokken is bij het normaal functioneren van de hersenen: het maag-darmstelsel. De darmen spelen een sleutelrol in deze relatie. Net als de hersenen heeft dit orgaan een groot, onafhankelijk zenuwstelsel en staat het in nauwe communicatie met de hersenen via de darm-hersenas.

    In onze darmen leven triljoenen bacteriën (de microbiota), met miljoenen genen (het microbioom). Het darmmicrobioom is een belangrijke omgevingsfactor die veel fysiologische processen beïnvloedt, zoals celproliferatie en -differentiatie, gedrag, immuunfunctie en metabolisme. Nog belangrijker is dat het kan bijdragen aan een grote verscheidenheid aan ziekten, waaronder kanker, ontstekingsziekten, stofwisselingsziekten, reacties op ziekteverwekkers en, belangrijk voor deze cursus: psychiatrische ziekten. 

    Dankzij snelle ontwikkelingen in genetische sequentiemethoden kunnen we nu het bacteriële leven in de darmen onderzoeken. Dit heeft geleid tot een nieuwe lijn in cognitief, gedrags- en psychiatrisch onderzoek die de darmmicrobioom-hersenas bestudeert. Onderwerpen in de cursus zijn onder andere:

    • De (systeem)biologie van de microbiota en de verschillende routes van darm-hersencommunicatie
    • De rol van de Microbiota - Darm-Hersenas in gedrag en mentale gezondheid
    • Modificatoren van het darmmicrobioom (voeding, stress, leeftijd, geslacht en gastheergenen)
    • Huidige methodologische benaderingen voor het analyseren van op de Microbiota - Darm-Hersenas gebaseerde hypothesen (gegevensverzameling, bacteriële DNA-extractie, bioinformatische en statistische tools)
    • Praktische sessies gericht op het analyseren van 16s RNA-gen microbioomgegevens en deze te associëren met beeldvormingsgegevens van de hersenen en cognitieve taken.

    Deze cursus is speciaal voor jou als je geïnteresseerd bent in het ontwerpen, uitvoeren en interpreteren van onderzoek naar de associaties tussen het darmmicrobioom, hersenen en gedrag. Voor deelname aan deze cursus wordt aanbevolen dat je een achtergrond hebt in (cognitieve) neurowetenschappen, psychologie en psychiatrie. Als je echter een andere achtergrond hebt, ben je welkom om deel te nemen als je bereid bent om je voorafgaand aan de cursus in te lezen in de basisbeginselen van de neurowetenschappen.

    Startdatum

    08 juli 2024, 09:00
    Kosten
    € 700
    Onderwijsvorm
    Op locatie
    Voertaal
    Engels
    Bijeenkomsten
    08 juli 2024, 09:00 - 12 juli 2024, 17:00
    Docent(en)
    Dr. Alejandro Arias Vasquez
    Dr. Mirjam Bloemendaal
    Danique Mulder
    Dr. Jeanette Mostert
    Unieke code
    RSS4.06

    Factsheet

    Type onderwijs
    Cursus
    Toelatingseisen
    Bekijk de vereisten onder kosten en toelating
    Studielast (ECTS)
    2
    Eindresultaat
    Certificaat

    Startdatum: 8 juli 2024, 09:00 - 12 juli 2024, 17:00
    ECTS studiepunten: 2 ECTS. Voor meer informatie zie studiepunten en certificaat.

    Tijdens het gehele programma van de Radboud Summer School is de voertaal Engels. Dit geldt voor alle cursussen maar ook tijdens informele netwerkbijeenkomsten en sociale evenementen wordt Engels gesproken.

    Cursusprogramma

    Tijdens de opdrachten leer je van elkaar en maak je gebruik van je verschillende achtergronden. Aan het einde van de cursus ben je in staat om de basisconcepten van de biologie van het darmmicrobioom te begrijpen, begrijp je de beloften en valkuilen van het bestuderen van het darmmicrobioom in relatie tot de gezondheid van de hersenen, en beschik je over de basisvaardigheden voor het ontwerpen en uitvoeren van studies die de rol van de darm in geestelijke gezondheid, cognitie en gedrag onderzoeken. Verder ben je in staat om de verschillende routes uit te leggen waarlangs de darm en de hersenen elkaar beïnvloeden en hoe je je eigen analyse kunt opzetten voor darmmicrobiome-analyses in de context van darm-hersenonderzoek.

    • Weekprogramma & Sociale Evenementen

      Het weekprogramma van Radboud Summer School is zorgvuldig samengesteld voor de beste ervaring. Op deze pagina vind je de roosters en sociale evenementen.

    Kijk wat onze deelnemers zeggen over hun ervaring!

    Course list

    Overzicht cursussen en disciplines

    Cursusoverzicht
    Physics and Chemistry

    Natuurkunde en scheikunde

    Cursusoverzicht
    Alejandro Arias Vasquez

    dr. Alejandro Arias Vasquez

    Alejandro Arias Vásquez is geboren in Colombia, promoveerde in 2006 in de genetische epidemiologie en is sinds 2015 Principal Investigator en sinds 2019 Associate Professor in de Biologische Neuropsychiatrie in het Radboudumc. Zijn onderzoeksactiviteiten zijn ingebed binnen drie domeinen: genetische epidemiologie, effecten van de darmmicrobiota in neurologische ontwikkeling, en hoge orde analysemethoden van complexe kenmerken.

    Al meer dan 15 jaar leidt zijn gedrevenheid naar de ontdekking van genetische determinanten van psychiatrische ziekten hem door een weg vol spannende doorbraken. Zijn werk aan neuropsychologische kenmerken en neurologische ontwikkelingsstoornissen (voornamelijk ADHD en ASS) stelde hem in staat om de biologische en statistische relevantie van kwantitatieve gedragskenmerken vast te stellen in de zoektocht naar ziektegenen. De belangrijkste bijdrage van dit werk was het opzetten van een nieuwe onderzoeksbenadering voor genetica van hersenbeeldvorming (via zijn werk in het ENIGMA-consortium) die momenteel wordt beschouwd als een van de "standaard" manieren om gegevens van genetica van hersenbeeldvorming te analyseren. 

    Sinds 2013 heeft hij een unieke samenwerking opgezet (in het Radboud UMC) tussen psychiatrie, brain imaging, gedrag, genetica en microbiologie om voor het eerst de relatie te onderzoeken tussen darmbacteriën (de microbiota) en neurologische ontwikkelingsstoornissen (ADHD, ASS en ID) en daaraan gerelateerd gedrag bij mensen. Dit baanbrekende werk is ondersteund door NWO via een Food & Cognition persoonsgebonden subsidie en het EU-H2020 programma via een European Training Network en een Research & Innovation Action call. Dit laatste is het Eat2beNICE project (http://newbrainnutrition.com/).

    Momenteel past zijn groep complexe statistische analytische methoden toe met een focus op het maximaliseren van de voorspellings- en classificatiekracht van meerdere biologische markers (d.w.z. genen, microbiota) en de integratie daarvan met omgevings-, klinische, cognitieve en neuroimaging (hersenstructuur en -functie) informatie om NDD's beter te karakteriseren.

    Mirjam Bloemendaal

    Dr. Mirjam Bloemendaal

    Mirjam Bloemendaal is interdisciplinair onderzoeker, oorspronkelijk opgeleid als neuropsycholoog. Ze promoveerde in 2017 in de cognitieve neurowetenschappen aan het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour. In deze periode raakte ze geïntrigeerd door de invloed van voeding en darmmicrobiota op cognitieve prestaties en mentale gezondheid. Ze heeft een drive voor mechanistisch onderzoek in een klinische setting. Ze heeft zowel ervaring in de academische wereld als in de industrie, met het opzetten en managen van publiek-private consortia. In deze context voert ze bioinformatische analyses uit naar de rol van de darmmicrobiota (bijv. met behulp van 16S rRNA sequencing data) in de darm-brein-as, waarbij ze kijkt naar de mogelijkheden van niet-farmacologische interventies in de behandeling van mentale gezondheid. Aan het Radboudumc en de Goethe Universiteit in Frankfurt, Duitsland is ze betrokken bij verschillende (interventie)studies die de darm-immuun-hersen-as aanboren. Zo bestudeert ze de rol van leefstijlfactoren (voeding, probiotica, lichaamsbeweging) en de darmmicrobiota in cognitief functioneren en geestelijke gezondheid over de gehele levensloop.

    Danique Mulder

    Danique Mulder

    Danique Mulder is cognitief neurowetenschapper en voltooide haar master Brain and Cognitive Sciences aan de Universiteit van Amsterdam, waar ze expertise opdeed in elektrofysiologische methoden zoals EEG en MEG. Momenteel werkt ze als onderzoeksassistent bij het Radboud Universitair Medisch Centrum. Haar onderzoek richt zich op het verkennen van de microbiota-darm-hersen-as in de context van psychiatrische stoornissen en psychiatrische comorbiditeit. Danique heeft een grote interesse in de leefstijl en voedingspsychiatrie, en gelooft sterk in het belang van het overwegen van leefstijlfactoren in de context van geestelijke gezondheid. Door haar onderzoek hoopt ze een mechanistisch inzicht te krijgen in hoe leefstijlfactoren mentaal welzijn kunnen beïnvloeden.

    Jeanette Mostert

    Dr. Jeanette Mostert

    Dr. Jeanette Mostert is neurobioloog, wetenschapscommunicator en universitair hoofddocent. Ze promoveerde in 2016 aan het Radboudumc Nijmegen en Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour, waar ze onderzoek deed naar heterogeniteit in functionele hersenconnectiviteit en gedrag van volwassenen met ADHD. Daarna richtte ze zich op het onderwijs aan de bacheloropleiding Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam, waar ze ook haar onderwijsbevoegdheid (BKO) behaalde. Momenteel werkt ze bij de afdeling genetica als embedded science communication advisor waar ze onderzoekers helpt hun werk te vertalen naar het grote publiek. Haar focus ligt op ADHD bij volwassenen en de rol van de darm-hersenas in psychiatrisch gedrag. Als docent geeft ze verschillende cursussen in medische en biomedische wetenschappen en is ze momenteel bezig met het behalen van haar uitgebreide onderwijsbevoegdheid.

    De aanmeldingsdeadline is verstreken, aanmelden is niet meer mogelijk

     

    Kosten

    • Regular: €700 (aanmeldingsdeadline 15 Mei)

    Inclusief: je cursus, koffie en thee tijdens de pauzes, elke dag een warme lunch, officiële opening, officiële afsluiting (met wat drankjes en hapjes).  

    Exclusief: vervoer, accommodatie, sociale evenementen en overige kosten.

    Kortingen en beurzen

    Toelating

    Niveau van de deelnemer: 

    • Master
    • PhD
    • Postdoc
    • Professional

    Toelatingseisen:

    • Basiskennis van statistiek (regressie) en een goed begrip van onderzoeksmethoden
    • Ervaring met het statistische analyseprogramma R (met betrekking tot het laden en ordenen van gegevens en het laden van pakketten)
    • Achtergrond in gedragswetenschappen/psychiatrie, inclusief kennis over neurobiologie en anatomie van de hersenen, is aanbevolen

     Als je niet bekend bent met het statistische analyseprogramma R, is het genoodzaakt dat je voor de cursus online tutorials doorneemt (bijvoorbeeld hoofdstuk 1-3 van deze tutorial). Je kunt ook kiezen voor een van de andere Radboud Summer School cursussen over R. Verder kun je, als je je kennis voor de cursus wilt bijspijkeren, het aanbevolen leesmateriaal lezen dat je wordt verstrekt.

    Toelatingsdocumenten: 

    • Motivatiebrief 
    • CV

    Kun je dit jaar niet deelnemen?

    We kunnen je op de hoogte houden van het 2025 cursusprogramma! Wil je in 2025 je kennis verbreden met cursussen over duurzaamheid, recht, onderzoeksmethoden & vaardigheden, data science en meer? Ontvang een e-mail als het nieuwe programma klaar is. Want jij bent nodig!

    Houd me op de hoogte