LET-DTCB208
Geschichte des Deutschen: Historische Linguistik
Cursus informatieRooster
CursusLET-DTCB208
Studiepunten (ECTS)5
Categorie-
VoertaalDuits
Aangeboden doorRadboud Universiteit; Faculteit der Letteren; Duitse taal en cultuur;
Docenten
Coördinator
dr. C.M. Daiber
Overige cursussen docent
Docent
dr. C.M. Daiber
Overige cursussen docent
Contactpersoon van de cursus
dr. C.M. Daiber
Overige cursussen docent
Examinator
dr. C.M. Daiber
Overige cursussen docent
Collegejaar2020
Periode
PER 3-PER 4  (25-01-2021 t/m 31-08-2021)
Aanvangsblok
PER 3
Onderwijsvorm
voltijd
Opmerking-
Inschrijven via OSIRISJa
Inschrijven voor bijvakkersJa
VoorinschrijvingNee
WachtlijstNee
Plaatsingsprocedure-
Cursusdoelen
Aan het einde van de cursus kan de student:
  • de ontwikkeling van de Duitse taal plaatsen in de grotere context van de ontwikkeling van de aan het Duits verwante (west)germaanse talen;
  • het typisch taaleigene van het Duits onderscheiden van het taaleigene van deze verwante talen ("wat maakt het Duits tot Duits?");
  • interne en externe factoren benoemen die op de ontwikkeling van de Duitse taal van invloed zijn geweest, en die aan de hand van tekstvoorbeelden aantonen;
  • op basis van talige 'markers' een gefundeerde inschatting maken van de ontstaanstijd (naar periode) en het ontstaansgebied van een Duitse tekst (tot en met de vroegnieuwhoogduitse periode);
  • beargumenteren welke culturele factoren invloed hebben gehad op de ontwikkeling van het (standaard-) Duits en hoe omgekeerd de ontwikkeling van het (standaard-) Duits invloed heeft gehad op de Duitse samenleving;
  • in Kurrent geschreven en in Fraktur gedrukte teksten lezen en transcriberen.
Inhoud
In deze cursus wordt ingegaan op de ontwikkeling van het Duits van zijn vroegste fases tot de vroege nieuwe tijd. Theorieën over de inbedding van het Duits in de Indo-Europese taalfamilie en de ontwikkeling van het "Indo-Europees" komen daarbij aan bod. Er wordt onderzocht wat "Duits" nu eigenlijk betekent, wat enerzijds het Duits met zijn buurtalen gemeenschappelijk heeft en waardoor het anderzijds een aparte plaats binnen de Germaanse talen inneemt.
Thema's zullen o.a. zijn: Lautverschiebung, Niederdeutsch und Hochdeutsch, Alt-, Mittel- und Frühneuhochdeutsch, de invloed van de boekdrukkunst en van Maarten Luther op het Duits, Sprachgesellschaften, synchrone en diachrone taalkunde en taalverwantschappen. Aan de hand van teksten uit de Oud-, Middel- en Vroegnieuwhoogduitse periode zullen we het taaleigene van de betreffende periode ontdekken en afzetten tegen de reeds besproken periodes.
Omdat oudere taalfases uitsluitend door geschreven (en later ook: gedrukte) bronnen benaderbaar zijn, zal in de cursus ook ruim aandacht besteed worden aan de ontwikkeling van het schriftsysteem, met name aan de Duitse Kurrent en de Fraktur. Door middel van wekelijkse oefeningen leren de studenten teksten in Kurrent en Fraktur te lezen.
Tenslotte is er aandacht voor het taaltypische van het Derde Rijk. Aan de hand van LTI van Viktor Klemperer en fragmenten van toespraken van Joseph Goebbels onderzoeken we hoe het communicatie-instrument 'taal' ingezet is als propaganda-instrument. Bijzondere aandacht zal daarbij besteed worden aan idioom en retorica. Vanuit deze context zal een link gelegd worden naar het huidige taalgebruik in politiek en reclame.
Niveau

Voorkennis

Toetsinformatie

Bijzonderheden

Voorkennis
Duits op C1 niveau.

Note for exchange students: you cannot take this course if your German proficiency level is not at least C1.

Verplicht materiaal
Boek
ISBN:978-3-8252-3689-2
Titel: Deutsche Sprachgeschichte. Eine Einführung in die diachrone Sprachwissenschaft des Deutschen.
Auteur:Ernst, Peter
Uitgever:Stuttgart: UTB, 2012 (= UTB 2583). (ca. € 16,99)
Druk:2
Kosten:16,99
Boek
»LTI« – Lingua Tertii Imperii –, die Analyse der Sprache des Nationalsozialismus und ihrer Wirkungsmacht, ist sowohl ein Meisterwerk der Geschichtsschreibung als auch ein historisches Dokument ersten Ranges von der Selbstrettung eines Sprach- und Lit
ISBN:9783150205204
Titel:Notizbuch eines Philologen
Auteur:Klemperer, Victor
Uitgever:Reclam, 2018 (Reclam Taschenbuch, Band: 20520)
Kosten:12,00

Werkvormen
At-home PER3 gel1
AanwezigheidsplichtJa

At-home PER3 gel2
AanwezigheidsplichtJa

Hoorcollege/ werkcollege
AanwezigheidsplichtJa

Algemeen
Hoor- /werkcollege. De in de OER vastgelegde aanwezigheidsregeling is van kracht.

Toetsen
Schriftelijk tentamen (AT HOME)
Weging60
ToetsvormSchriftelijk tentamen
GelegenhedenBlok PER 3, Blok PER 3

Minimum cijfer
5,5

Mondeling tentamen
Weging20
ToetsvormMondeling
GelegenhedenBlok PER 3, Blok PER 3

Minimum cijfer
5,5

Werkstuk
Weging20
ToetsvormWerkstuk
GelegenhedenBlok PER 3, Blok PER 3

Minimum cijfer
5,5