Houd je van boeken of wil je weten waarom anderen gek op boeken zijn? Ben je benieuwd waarom bijna iedereen wel een paar boeken heeft die mooie herinneringen oproepen, maak je lijstjes van de boeken die je hebt gelezen en wil je weten of anderen dat ook doen? In de cursus Gek op boeken gaat over dergelijke vragen. Waarom zijn mensen door de eeuwen heen zo gek op boeken? Mensen bewaren boeken lang nadat ze ze gelezen hebben, we herinneren ons vaak wanneer we een bepaald boek gelezen hebben, herlezen boeken die ons raakten en we houden ervan door boeken te bladeren en ons met boeken te omringen zelfs als we ze niet lezen. Boeken worden al verzameld zo lang we weten.

In deze cursus gaan we op zoek naar lezers en verzamelaars tussen middeleeuwen en vandaag. Hoe kunnen we onderzoeken welke boeken men had, hoe deze boeken werden gebruikt, bewaard en verzameld, welke functies bibliotheken hadden (en hebben) en hoe men literatuur beleefde (en beleeft)?

Historische lezers en verzamelaars hebben vaak sporen nagelaten in hun boeken, bijvoorbeeld om duidelijk te maken dat een boek hun eigendom was (‘wie dit vindt moet het terugbrengen, en wie dat niet doet wordt gestraft door de duivel’), maar ook sporen als gevolg van intensief lezen. Deze gebruikssporen (krabbels en tekeningen in de marges, omgevouwen bladzijden, tussengevoegde of juist uitgescheurde blaadjes, de mate van vervuiling of slijtage op en van bladzijdes) zijn spannende bronnen voor onderzoekers, want ze vertellen ons iets over de omgang met boeken eeuwen geleden. Lang werden deze gebruikssporen niet serieus genomen en riepen ze zelfs afschuw op, maar tegenwoordig zijn ze geliefd bij onderzoekers en in het recente onderzoek naar lezers en collecties spelen ze een cruciale rol. Gebruikssporen vormen een tastbare, empirische basis voor onderzoek naar vervlogen leespraktijken. In deze cursus onderzoeken we deze sporen, maar ook boekenlijstjes, catalogi, bewaard gebleven bibliotheken en andere getuigenissen van de omgang met boeken. We doen dit door het bestuderen van literatuur, maar vooral ook door bibliotheken te bezoeken. We gaan naar bibliotheken zoals die van het klooster Sint Agatha bij Cuijk en het kasteel Rosendael bij Arnhem en we doen daar onderzoek naar nog nauwelijks bekende en niet gecatalogiseerde collecties. We gaan op zoek naar de sporen van de boekengekken uit het verleden en hopen zo ook beter te begrijpen waarom veel mensen nu nog steeds gek op boeken zijn.