Het vak Organisatieontwerp gaat over het ontwerpen van de arbeidsorganisatie, ofwel de structuur van organisaties. De arbeidsorganisatie is een middel of instrument voor het bereiken van organisatiedoelen.

De doelstelling van het vak is zowel kennis en begrip over onderliggende theoretische benaderingen van ontwerpen bij te brengen als praktische vaardigheden in het ontwerpen van organisatiestructuren.

•               Organiseren: verdelen, coördineren en besturen Organiseren is het verdelen van werk en het coördineren ervan. Verdelen creëert onderlinge afhankelijkheden: je doet het werk niet meer in je eentje. Het werk kan op vele verschillende manieren verdeeld of gegroepeerd worden. Dat leidt tot telkens andere vormen van onderlinge afhankelijkheid. Zodra werk verdeeld wordt dient er gecoördineerd te worden. Hoe je dat moet doen is afhankelijk van de wijze waarop het werk verdeeld is. Is die verdeling complex, dan zal de coördinatie ook complex worden en is die verdeling eenvoudig, dan zal de coördinatie ook een stuk eenvoudiger worden. Uiteraard moet er ook bestuurd of geregeld worden op de drie niveaus die Ashby onderscheidde: operationeel, inrichting en strategisch niveau. Ook voor besturing geldt dat een simpele werkverdeling de besturing vereenvoudigt.

•               Arbeidsorganisatorische structuren: Arbeidsorganisatorische structuren vormen een stabiele eigenschap van organisaties. Een arbeidsproces is een opeenvolging van handelingen (gebeurtenissen, werk). De structuur zorgt ervoor dat die opeenvolging niet willekeurig is.

•               Toepassingsgebieden: niveaus De arbeidsorganisatorische ontwerper heeft dus maar een vraag: 'hoe moet ik dit organiseren (verdelen, coördineren en besturen)?' Deze vraag of dit specifieke perspectief wordt echter op de meest uiteenlopende domeinen toegepast. Een eerste onderscheid dat we maken is dat tussen niveaus, bijvoorbeeld:

•                Concern niveau: hoe groepeer ik binnen een concern activiteiten in divisies?

•                Divisie niveau: hoe groepeer ik binnen divisies activiteiten in business units?

•                Business unit niveau: hoe groepeer ik binnen business units activiteiten in afdelingen?

•                Afdelingsniveau: hoe groepeer ik binnen afdelingen activiteiten in functies?

•                Functieniveau: hoe groepeer ik taken tot functies? Hoe kan ik werk maatschappelijk verantwoord inrichten zodat medewerkers zich kunnen ontplooien in plaats van overspannen te raken?

•               Het bundelen van taken in functies voor individuen heet functieontwerp of 'job design.' De rest heet arbeidsorganisatorisch ontwerp of 'organizational (structure) design.' Dat omvat dus ook het vraagstuk van concernstructuren. Je zou ook kunnen zeggen dat functieontwerp hetzelfde is als organisatieontwerp op micro niveau.

•               Toepassingsgebieden: processen en hun structuur  De arbeidsorganisatorische ontwerper kan de vraag 'hoe organiseer ik dat?' ook toepassen op processen. Met behulp van verschillende criteria kunnen we de meest uiteenlopende processen van elkaar onderscheiden: het strategieproces, het inkoopproces, het kennisproces, het leerproces enzovoort. De ontwerper stelt zich dan telkens de vraag: 'hoe moet ik het strategie proces organiseren, hoe moet ik het inkoopproces organiseren, hoe moet ik het kennisproces organiseren, hoe moet ik het leerproces organiseren enzovoort?' De ontwerper ontwerpt dus niet de strategie, maar vraagt zich af hoe het strategie proces, waarin verschillende mensen verschillende dingen doen, georganiseerd moet worden, opdat een goede strategie bepaald kan worden. De arbeidsorganisatorische ontwerper is dus op zoek naar de juiste arbeidsorganisatorische structuur van de 'strategische onderneming', net zo goed als hij op zoek is naar de juiste arbeidsorganisatorische structuur van de 'kennis intensieve onderneming' en van de 'lerende onderneming of organisatie.'