SOW-CWB2021
Leerproject 2: kwalitatief onderzoek
Cursus informatieRooster
CursusSOW-CWB2021
Studiepunten (ECTS)10
CategorieB2 (Tweede jaar bachelor)
VoertaalNederlands
Aangeboden doorRadboud Universiteit; Faculteit der Sociale Wetenschappen; Communicatiewetenschap;
Docenten
VorigeVolgende 1
Docent
G. Maas, MSc
Overige cursussen docent
Examinator
dr. P.W.M. Nelissen
Overige cursussen docent
Coördinator
A.J.C. Sadza, MSc
Overige cursussen docent
Contactpersoon van de cursus
A.J.C. Sadza, MSc
Overige cursussen docent
Docent
A.J.C. Sadza, MSc
Overige cursussen docent
Collegejaar2022
Periode
SEM1  (05-09-2022 t/m 27-01-2023)
Aanvangsblok
SEM1
Onderwijsvorm
voltijd
Opmerking-
Inschrijven via OSIRISJa
Inschrijven voor bijvakkersNee
VoorinschrijvingNee
WachtlijstNee
Plaatsingsprocedure-
Cursusdoelen
Aan het eind van de cursus Leerproject 2: kwalitatief interviewonderzoek is de student in staat om:
  • uitgangspunten en specifieke eigenschappen van dataverzameling, -analyse en rapportage van kwalitatief interviewonderzoek te herkennen en te benoemen.
  • basisuitgangspunten en bijbehorende stappen eigen aan kwalitatief interviewonderzoek te herkennen in eigen onderzoek en deze stappen te evalueren op basis de volgende criteria:
    a) de keuze voor kwalitatief (interview) onderzoek en de concretisering ervan in een toepasselijke probleem- en vraagstelling en methode van dataverzameling en -analyse;
    b) de kwaliteit van uitvoering in het gebruik van literatuur voor de probleemstelling, de kwaliteit van de dataverzameling, de kwaliteit van de analyse van interviews alsmede de gehanteerde kwaliteitscontroles eigen aan kwalitatief onderzoek en tenslotte de kwaliteit van de verslaglegging.
  • aan de hand van voorgeschreven literatuur rondom een communicatiewetenschap­pelijk probleem dat in de thematische subgroep centraal staat een adequate redenering op te schrijven, uitmondend in een probleemstelling. De basis wordt gevormd door een op literatuur gebaseerde theoretische inleiding die eindigt met een doel- en vraagstelling die met kwalitatief onderzoek te beantwoorden is.
  • de onderzoeksopzet en gevolgde procedure voor het doen van waarnemingen toe te lichten en te evalueren op haar geschiktheid.
  • een eerste analyse uit te voeren op een deel van het datamateriaal en daarover te rapporteren. Hierbij worden variaties binnen minimaal één topic door middel van open coderen, vergelijken en categoriseren in kaart gebracht.
  • de bevindingen van de analyse aan te scherpen, te bevestigen dan wel te corrigeren op basis van een gerichte keuze voor extra datamateriaal volgens het principe 'theoretical sampling'.
  • de navolgbaarheid en betrouwbaarheid van het onderzoek te verduidelijken door gebruik te maken van het software programma MAXQDA.
  • in lijn met wetenschappelijke normen en richtlijnen te rapporteren over de resultaten van het onderzoek en de conclusies met daarin de beantwoording van de onderzoeksvragen en een terugkoppeling naar de theoretische literatuur.
  • te reflecteren op de maatschap­pelijke relevantie en eventuele im­plicaties van onderzoek naar bete­kenissen van mediaboodschappen.
  • in retrospectief te oordelen over de kwaliteit van het eigen onderzoek wat betreft probleemstelling, dataverzameling en -analyse, resultaten en conclusies (producten) als ook over de eigen persoonlijke rol als onderzoeker (proces).
  • de resultaten van het eigen onderzoek te presenteren.
Inhoud
 
De cursus is in verschillende onderdelen uiteen te leggen, met elk hun eigen werkvorm.
  • Colleges over het communicatiewetenschap­pelijke thema dat het object van onderzoek vormt en de basis voor de probleemstelling. Aan het begin van het traject worden colleges gegeven over het specifieke, inhoudelijke thema. Daarbinnen wordt het globale doel van het onderzoek in het onderzoeksproject ('inzicht vergaren in processen van betekenisverlening door producenten en/of ontvangers van mediaboodschappen') gespecificeerd tot een voor dat thema geschikte probleemstelling. Op basis van de thematische literatuur en de colleges formuleren de studenten, in duo's, een globale probleemstelling die via kwalitatief interviewonderzoek onderzocht kan worden.
  • Tegelijk met de werkcolleges worden hoorcolleges verzorgd over de basisprincipes van kwalitatief onderzoek, als ook de methodische eisen aan kwalitatief onderzoek. Deze hoorcolleges vormen, samen met de inhoudelijk-thematische colleges, de basis voor opdrachten waarin de verschillende stadia van een kwalitatief onderzoek worden toegepast in het eigen leeronderzoek (probleemstelling, dataverzameling, analyse, rapportage en reflectie).
  • De dataverzameling in het onderzoek wordt door de studenten (in duo’s) gedaan. Daartoe worden interviewtrainingen gegeven en onder begeleiding van de werkgroepdocent wordt een topiclijst ontwikkeld.
  • De data worden verwerkt en geanalyseerd door de studenten met het programma MAXQDA. De analyse heeft betrekking op het coderen van de variaties binnen minimaal één topic. De analyse wordt vervolgens gecontroleerd door nieuw datamateriaal gericht te coderen. Het nieuwe datamateriaal wordt gericht gekozen op basis van 'theoretical sampling'.
  • Uiteindelijk worden de resultaten van het leeronderzoek gerapporteerd in een onderzoeksverslag.
  • Tenslotte wordt het eigen onderzoeksproces geëvalueerd in de vorm van een reflectie op het eigen werk met daarin een sterkte-zwakte analyse aan de hand van de vakinhoudelijke en methodische literatuur en de colleges.

Media zijn alomtegenwoordig in ons dagelijks leven. Of het nou gaat om de moderne sociale media, de meer klassieke tv, tijdschriften en krant of abonneekanalen als Netflix, HBO of Videoland, we kennen de wereld mede door ons verblijf in de mediawereld. Hoe gaan gebruikers om met die media(inhouden)? Hoe geven ze betekenis aan die mediawereld en welke gevolgen heeft dat voor hun omgang met het leven in de ‘echte wereld’? Op welke wijze wordt die mediawerkelijkheid gecreëerd door makers? Welke afwegingen maken zij en met welk doel? 
Het zijn dit soort vragen die centraal staan in Leerproject 2: Kwalitatieve interviewstudie. De gebruikers van media staan centraal, ze worden zelf aan het woord gelaten door ze te interviewen.

De basiswerkvorm in het leerproject is het doorlopen van de fasen van een kwalitatief onderzoek. Iedere stap in het onderzoek (probleemstelling, dataverzameling, analyse, rapportage en reflectie) kent een aantal terugkerende elementen: 
  • voorbereiding in de (thematische) werkcolleges en methodische hoorcolleges, alsmede in practica rond interviewtechnieken en analyse van kwalitatieve (interview)data.
  • toepassen van de verworven communicatiewetenschappelijke en methodische inzichten in het schrijven van een paragraaf voor het onderzoeksverslag dan wel uitvoeren van interviews en analyses en daarvan verslag doen.
  • reflectie op de paragraaf door de begeleidende docent(en) op basis van de aangeboden (thematische en methodische) literatuur en colleges.
  • zo nodig verbeteren en herschrijven van de paragraaf op basis van het herkennen van de problemen in de eerdere versie en het toepassen van de nieuw verworven inzichten.
De onderwerpen die in studiejaar 2022-2023 gethematiseerd worden, worden aan het begin van de cursus bekend gemaakt.
Projecten die de afgelopen jaren uitgevoerd zijn hadden onder andere betrekking op:
  • welke betekenis hebben sociale media in het alledaagse leven? Waar worden ze voor gebruikt (zoals contacten onderhouden, op de hoogte blijven of het produceren, onderhouden en ontwikkelen van een eigen identiteit?) En hoe doen gebruikers dat?
  • hoe gaan criminelen, wetshandhavers en burgers om met misdaaddrama waarin de hoofdpersonages crimineel zijn (The Sopranos, Dexter). Welke morele oordelen worden verleend aan de serie en waar zijn die morele betekenissen op gebaseerd?
  • hoe gaan jongeren om met nieuws? Waar vergaren ze het, welke betekenis geven ze eraan, welke verwachtingen hebben ze en hoe kijken ze tegen hun eigen gebruik aan?
  • hoe geven jongeren betekenis aan risicogedrag (alcohol, roken, drugs, onveilige seks, stuntgedrag) in entertainment media? Hoe interpreteren en evalueren zij de wijze waarop deze gedragingen voorkomen in populaire films, series, en televisieprogramma's, en hoe komen zij tot deze oordelen?
  • hoe gebruiken journalisten de ontwikkeling van nieuwe technologieën als twitter, news apps of facebook in hun werk?
  • hoe kijken medicijnstudenten en ervaren artsen aan tegen de serie House MD, een serie met als hoofdpersonage een arts die nadrukkelijk geen patiënten maar enkel ziektes wil behandelen? Welke betekenissen geven ze aan zijn handelen en hoe verhoudt zich dat tot de visie op hun beroep?
  • welke betekenis geven jongeren aan series die hun eigen leefwereld dramatiseren? Aan de hand van de serie “13 Reasons Why” wordt gekeken hoe kijkers omgaan met thema’s als pesten, (homo)seksualiteit, vriendschap, loyaliteit en zelfmoord.
  • Welke rol speelt seriekennis bij de morele evaluatie van series met een crimineel, moreel ambivalent hoofdpersonge. Case: Breaking Bad.
Niveau

Voorkennis
Alleen toegankelijk voor studenten Communicatiewetenschap. 36 EC van B1 moet zijn behaald. 
Toetsinformatie

Bijzonderheden

Voorkennis
Alleen toegankelijk voor bachelorstudenten Communicatiewetenschap: 36 EC van B1 moet zijn behaald

Verplicht materiaal
Literatuur
Braun, V., & Clarke, V. (2013). Successful qualitative research: A practical guide for beginners. Sage. Hieruit: Chapter 3: Interactive Data Collection 1: interviews
Literatuur
Meest recente schrijfwijzer Communicatiewetenschap.
Literatuur
Hijmans, E., & Wester, F. (2006). Interview-onderzoek. In Wester, F., K. Renckstorf & P. Scheepers, Onderzoekstypen in de communicatiewetenschap (hoofdstuk 10:507-532). Alphen a/d Rijn: Kluwer.
Titel:Interview-onderzoek.
Auteur:Hijmans, E., & Wester, F. (2006).
Boek
Boeije, H., & Bleijenbergh, I. (2019). Analyseren in kwalitatief onderzoek. Denken en doen. (3e druk). Amsterdam: Boom uitgevers.
Literatuur
Wester, F. (2005). De methodeparagraaf in rapportages over kwalitatief onderzoek. Kwalon 30, (10-3), 8-14

Werkvormen
Hoorcollege

Practicum
AanwezigheidsplichtJa

Werkgroep
AanwezigheidsplichtJa

Toetsen
Verslag
Weging3
ToetsvormVerslag
GelegenhedenBlok SEM1, Blok SEM2

Opdrachten
Weging1
ToetsvormOpdracht
GelegenhedenBlok SEM1, Blok SEM2