SOW-VSB9207
Extreme makeover. Lichaamstransformaties, cultuur & ideale zelf (v/m)
Cursus informatieRooster
CursusSOW-VSB9207
Studiepunten (ECTS)5
Categorie-
VoertaalEngels
Aangeboden doorRadboud Universiteit; Faculteit der Sociale Wetenschappen; Sociale Wetenschappen;
Docenten
Docent
prof. dr. M.C.L. van den Brink
Overige cursussen docent
Contactpersoon van de cursus
W.P. Meerstadt, MA
Overige cursussen docent
Collegejaar2016
Periode
PER1  (29-08-2016 t/m 06-11-2016)
Aanvangsblok
PER1
Onderwijsvorm
voltijd
Opmerking-
Inschrijven via OSIRISJa
Inschrijven voor bijvakkersJa
VoorinschrijvingNee
WachtlijstNee
Plaatsingsprocedure-
Cursusdoelen
  • Kennis van historische, culturele en sociale (dis)continuïten in praktijken van lichaamspresentatie en lichaamstransformatie die beogen een gewenste identiteit (een ‘ideaal zelf’) te realiseren.
  • Kennis van en inzicht in gender-aspecten die samenhangen met conceptualiseringen en realisaties van het ideale lichaam en daarmee samenhangende ideale ‘zelf’.
  • Vermogen om de gepresenteerde voorstellingen en praktijken van lichaamstransformatie en de daarmee samenhangende gender-normen cultuurhistorisch te situeren en te problematiseren.
  • Kennis en begrip van de theoretische kernbegrippen die in de cursus gebruikt worden om de gepresenteerde voorstellingen en praktijken cultuurhistorisch en gender-theoretisch te interpreteren.  
Inhoud

De mogelijkheden om het lichaam te verfraaien of te veranderen nemen snel toe. Het aanpassen van het lichaam aan het ideale ‘zelf’ (of andersom: het creëren van een ideaal ‘zelf’ door het lichaam te transformeren) wordt steeds gewoner. Nu is de droom van zelfverbetering op zich niet nieuw. Iedere cultuur kent idealen van schoonheid en perfectie. De verbeelde schoonheid wordt vaak – zo al door de Griekse filosoof Plato – geassocieerd met goedheid, of gezien als een promesse de bonheur, een belofte van geluk. Religieuze mythen, sprookjes, romans en wetenschappelijke tractaten laten zien dat mensen door de eeuwen heen gefascineerd werden door de droom van zelftransformatie, opgevat of verbeeld als perfectionering van het lichaam. Maar waar men zich in eerder eeuwen moest beperken tot de kracht van verbeelding en geloof, of tot verfraaiende middelen die duur of niet zonder risico waren, lijkt de vervolmaking van het lichaam nu binnen ieders handbereik. Plastische chirurgie, cosmetische industrie en modebladen beloven ieder die bereid is geld in zichzelf te investeren het uiterlijk van een prins(es). Of van een popster naar keuze.

Kenmerkend voor de huidige beeldcultuur rond lichaamsverbetering is wel, dat de verschillen tussen de seksen zeer uitdrukkelijk worden aangezet. Vrouwen zijn bij voorkeur rondborstig, sexy en glamorous, mannen stralen - nog steeds - kracht en overwicht uit, zij het verzacht door een ‘vrouwelijk’ accent hier en daar. Met behulp van make-up, mode, sportschool en zo nodig het mes worden de verschillen tussen de seksen geaccentueerd en uitvergroot; soms letterlijk, in de vorm van borstvergroting, penisverlenging, kincorrectie en schaamlipplastiek. Tegelijkertijd zijn jonge westerse vrouwen vrijer en qua mogelijkheden meer gelijk aan mannen dan ooit. Gaat het bij het uiterlijk benadrukken van de sekse-identiteit dan om een spel; een spel dat met des te meer overgave gespeeld kan worden in een cultuur waarin mannen en vrouwen feitelijk gelijk zijn, en de accentuering van de verschillen tussen hen een kwestie van persoonlijke smaak en keuzevrijheid is geworden? Of is er meer aan de hand, en gaat er van de stortvloed aan (hetero)seksueel getinte ideaalbeelden wel degelijk een invloed uit die ons zelfbeeld bepaalt, omdat we ons bewust of onbewust meten aan de beelden die worden aangereikt?

Zijn er, kortom, toch regels bij het spel? En als die regels of normen er zijn, wie bepaalt deze dan? Waar komt de overweldigende nadruk op uiterlijke schoonheid en het geprononceerd ‘seksueren’ ervan op dit moment vandaan in onze westerse (beeld)cultuur? Welke invloeden werken hierin door? En welke invloeden gaan er van uit, op ons zelfbeeld en ons dagelijks leven? Hebben we inderdaad meer vrijheid dan ooit in het kiezen van onze (gender)identiteit en het uiterlijk vormgeven daaraan? Of onderscheiden we ons van andere tijden en culturen misschien vooral door die illusie?

Doel van deze collegereeks is deze en aanverwante vragen nader te onderzoeken. Op basis van concrete gevalsstudies, aangereikt vanuit verschillende disciplines, zullen de afzonderlijke colleges licht werpen op de vraag hoe genderspecifieke praktijken van zelf- en lichaamstransformatie vorm kregen binnen verschillende historische perioden en (sub)culturen.

College onderwerpen

College 1)  Inleiding: Het volmaakte lichaam: Ideaal, product en project
dr. Stefan Dudink (Cultural Sexuality Studies)

College 2) ‘Lekker mezelf zijn’:  keuzevrijheid in een gegenderde samenleving
dr. Els Rommes  (Pedagogische Wetenschappen)

College 3)  De maakbaarheid van het werkende zelf.
prof. dr. Marieke van den Brink (Gender & Diversity Studies)

College 4)  Spiegelen aan idealen: het gedisciplineerde lichaam van de ballerina
dr. Liedeke Plate (Algemene Cultuurwetenschappen)

College 5)  Transseksualiteit: ware sekse of Extreme Makeover?
dr. Geertje Mak (Geschiedenis)

College 6)  Mondiale esthetiek, lokale betekenisgeving: identiteitsconstructies via cosmetische neusoperatie in Teheran
dr.  Rahil Roodsaz (Gender & Diversity Studies)

College 7) De ideale man. Stijl, smaak en seksuele identiteit in de extreme makeover
dr. Stefan Dudink (Cultural Sexuality Studies)

College 8) Het volmaakte lichaam als belofte van geluk
dr. Grietje Dresen (Filosofie, Theologie & Religiestudies)

Niveau
Bachelor 2/3

Toetsinformatie
Schriftelijk tentamen (Multiple Choice)

Voorkennis
Post-propedeuse

Literatuur
USB-stick met geselecteerde artikelen is vanaf een week voor aanvang van het college te vinden op Thomas van Aquinostraat 6.01.09 (neem een laptop mee!)

Werkvormen
Hoorcollege (audio-opnames of Weblectures komen op Blackboard)

Verplicht materiaal
Artikelen/teksten ter inzage
USB-stick met geselecteerde artikelen is vanaf een week voor aanvang van het college te vinden op Thomas van Aquinostraat 6.01.09 (neem een laptop mee!)

Werkvormen
Hoorcollege
AanwezigheidsplichtJa

Algemeen
audio-opnames of Weblectures komen op Blackboard

Weblecture Hoorcollege
AanwezigheidsplichtJa

Algemeen
Audio-opnames of Weblectures komen op Blackboard

Toetsen
Tentamen
Weging1
GelegenhedenBlok PER1, Blok PER2