De mogelijkheden om het lichaam te verfraaien of te veranderen nemen snel toe. Het aanpassen van het lichaam aan het ideale ‘zelf’ (of andersom: het creëren van een ideaal ‘zelf’ door het lichaam te transformeren) wordt steeds gewoner. Nu is de droom van zelfverbetering op zich niet nieuw. Iedere cultuur kent idealen van schoonheid en perfectie. De verbeelde schoonheid wordt vaak – zo al door de Griekse filosoof Plato – geassocieerd met goedheid, of gezien als een promesse de bonheur, een belofte van geluk. Religieuze mythen, sprookjes, romans en wetenschappelijke tractaten laten zien dat mensen door de eeuwen heen gefascineerd werden door de droom van zelftransformatie, opgevat of verbeeld als perfectionering van het lichaam. Maar waar men zich in eerder eeuwen moest beperken tot de kracht van verbeelding en geloof, of tot verfraaiende middelen die duur of niet zonder risico waren, lijkt de vervolmaking van het lichaam nu binnen ieders handbereik. Plastische chirurgie, cosmetische industrie en modebladen beloven ieder die bereid is geld in zichzelf te investeren het uiterlijk van een prins(es). Of van een popster naar keuze.

Kenmerkend voor de huidige beeldcultuur rond lichaamsverbetering is wel, dat de verschillen tussen de seksen zeer uitdrukkelijk worden aangezet. Vrouwen zijn bij voorkeur rondborstig, sexy en glamorous, mannen stralen - nog steeds - kracht en overwicht uit, zij het verzacht door een ‘vrouwelijk’ accent hier en daar. Met behulp van make-up, mode, sportschool en zo nodig het mes worden de verschillen tussen de seksen geaccentueerd en uitvergroot; soms letterlijk, in de vorm van borstvergroting, penisverlenging, kincorrectie en schaamlipplastiek. Tegelijkertijd zijn jonge westerse vrouwen vrijer en qua mogelijkheden meer gelijk aan mannen dan ooit. Gaat het bij het uiterlijk benadrukken van de sekse-identiteit dan om een spel; een spel dat met des te meer overgave gespeeld kan worden in een cultuur waarin mannen en vrouwen feitelijk gelijk zijn, en de accentuering van de verschillen tussen hen een kwestie van persoonlijke smaak en keuzevrijheid is geworden? Of is er meer aan de hand, en gaat er van de stortvloed aan (hetero)seksueel getinte ideaalbeelden wel degelijk een invloed uit die ons zelfbeeld bepaalt, omdat we ons bewust of onbewust meten aan de beelden die worden aangereikt?

Zijn er, kortom, toch regels bij het spel? En als die regels of normen er zijn, wie bepaalt deze dan? Waar komt de overweldigende nadruk op uiterlijke schoonheid en het geprononceerd ‘seksueren’ ervan op dit moment vandaan in onze westerse (beeld)cultuur? Welke invloeden werken hierin door? En welke invloeden gaan er van uit, op ons zelfbeeld en ons dagelijks leven? Hebben we inderdaad meer vrijheid dan ooit in het kiezen van onze (gender)identiteit en het uiterlijk vormgeven daaraan? Of onderscheiden we ons van andere tijden en culturen misschien vooral door die illusie?

Doel van deze collegereeks is deze en aanverwante vragen nader te onderzoeken. Op basis van concrete gevalsstudies, aangereikt vanuit verschillende disciplines, zullen de afzonderlijke colleges licht werpen op de vraag hoe genderspecifieke praktijken van zelf- en lichaamstransformatie vorm kregen binnen verschillende historische perioden en (sub)culturen.

College 1) Inleiding: Het volmaakte lichaam: Ideaal, product en project
6 september 2017, dr. Stefan Dudink (Cultural Sexuality Studies)
 
College 2) ‘Lekker mezelf zijn’: keuzevrijheid in een gegenderde samenleving
13 september 2017, dr. Els Rommes  (Pedagogische Wetenschappen)
 
College 3) De maakbaarheid van het werkende zelf
 20 september 2017, prof. dr. Marieke van den Brink (Gender & Diversity Studies)

College 4) (Overlevings-)strategieën wanneer je niet voldoet aan het slanke ideaal
27 september 2017, Dide van Eck, MSc (Gender & Diversity Studies)
 
College 5) Transseksualiteit: ware sekse of Extreme Makeover?
4 oktober 2017, prof. dr. Geertje Mak (Geschiedenis)
 
College 6) De ideale man. Stijl, smaak en seksuele identiteit in de extreme makeover
11 oktober 2017, dr. Stefan Dudink (Cultural Sexuality Studies)
 
College 7) Mondiale esthetiek, lokale betekenisgeving: identiteitsconstructies via cosmetische neusoperatie in Tehran
18 oktober 2017, dr. Rahil Roodsaz (Gender & Diversity Studies)
 
College 8) Het volmaakte lichaam als belofte van geluk / responsie college
25 oktober 2017, dr. Grietje Dresen (Filosofie, Theologie & Religiestudies)