Banner van het CCEP met daarop een detail van de letters CCEP, donkerrood tegen een felrode achtergrond.
Banner van het CCEP met daarop een detail van de letters CCEP, donkerrood tegen een felrode achtergrond.

Lacan, de doodsdrift en filosofie.

dinsdag 26 september 2023, 14:30
Promovendus
R. Farías Rivas
Promotor(s)
prof. dr. P.I.M.M. Van Haute †, prof. dr. A.L. Messina (Universidad Diego Portales, CL)
Copromotor(s)
dr. A.S. Kleinherenbrink
Locatie
Aula

Dit proefschrift gaat over Jacques Lacans interpretatie van de doodsdrift, een psychoanalytisch begrip dat tot doel heeft het verbijsterende klinische fenomeen van dwangmatige herhaling op te helderen. Concreet biedt het proefschrift een theoretische reconstructie van het vage concept en een evaluatie van de betekenis ervan in de context van de moderne en vooral de hedendaagse filosofie. Wat het eerste betreft, verschijnt de doodsdrift niet als psychobiologische neiging tot inerte materie (het klassiek-freudiaanse ‘doodsinstinct’), maar als de ultieme paradox die de onbewuste begeerte aandrijft en de psychoanalytische rationaliteit zelf afbakent. Wat het laatste betreft, was Lacan ook van mening dat de doodsdrift een diep antifilosofische betekenis had, in zoverre het de enige dimensie van psychisch lijden is die niet kan worden verzoend met de filosofische rede, en zich daar zelfs tegen verzet. In het recente mainstreamdebat is de doodsdrift echter ook een sleutelbegrip geworden in Žižeks bekende populair-filosofische weergave van de lacaniaanse theorie, waar die eerder wordt gezien als het eigenlijke ontologische probleem en de horizon van onze turbulente tijden. In tegenstelling tot de schijnbaar oorspronkelijke insteek in Lacans reflectie is de doodsdrift dus eenvoudigweg omgezet in een filosofisch concept, wat degelijk psychoanalytisch onderzoek en een filosofische evaluatie van het begrip des te relevanter maakt. 
 
Rodrigo Farías Rivas heeft psychologie en filosofie gestudeerd aan de Pontificale Katholieke Universiteit van Chili. Hij is klinisch psycholoog, schreef zijn scriptie voor zijn filosofiebachelor over Wittgenstein en Lacan, en verdedigt nu zijn proefschrift in de filosofie over het lacaniaanse begrip van de doodsdrift aan de Radboud Universiteit Nijmegen en de Chileense universiteit Diego Portales. Rodrigo heeft ook artikelen op zijn naam staan over Kant, Nietzsche, Heidegger, Borges, Foucault, Blanchot en Eco, en heeft onder pseudoniem artikelen over popcultuur geschreven voor de humoristische website Cracked.com. Hij doceert momenteel in Chili.