De conferentie wordt georganiseerd als onderdeel van de laatste fase van het ERC-Adv project Rewriting Global Orthodoxy: Oriental Orthodox Christians in Europe, 1970-2020, Radboud Universiteit, Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen; PI: Heleen Murre-van den Berg.
Het project is gefinancierd door de European Research Council (ERC) in het kader van het Horizon 2020 onderzoeks- en innovatieprogramma van de Europese Unie (subsidieovereenkomst nr. 834441 GlobalOrthodoxy).
We willen wetenschappers samenbrengen uit verschillende disciplines (theologie, religiestudies, antropologie, geschiedenis, filologie, sociologie, politicologie) die zich bezighouden met thema's uit de oosterse en oriëntaalse orthodoxie, met een focus op het hedendaagse leven van gemeenschappen buiten de traditionele thuislanden. Ons uitgangspunt zijn de Oosters-orthodoxe gemeenschappen. Om de plaats van deze gemeenschappen in Europa beter te begrijpen, nodigen we ook uit tot een vergelijking met Oosters-orthodoxe gemeenschappen elders en met Oosters-orthodoxe gemeenschappen in West-Europa.
Wetenschappers worden uitgenodigd om deel te nemen aan deze conferentie van tweeënhalve dag door vóór 10 augustus een abstract in te sturen (zie hieronder).
Academici en relevante belanghebbenden die geïnteresseerd zijn in deelname zonder een bijdrage te leveren, worden vriendelijk verzocht te wachten tot het voorlopige programma beschikbaar is, gepland voor begin november 2023. Het zal mogelijk zijn om deel te nemen aan sessies van een halve dag of aan de keynote presentaties. De conferentie wordt gehouden op 25 en 26 januari van 09.00 tot 17.30 uur en op 27 januari van 09.00 tot 13.30 uur. Op zaterdagochtend 27 januari 2024 wordt een speciale afsluitende sessie georganiseerd met lekenleiders en geestelijken uit de kerken.
Oproep voor papers
Maximaal 350 woorden; in te dienen op donderdag 10 augustus 2023.
Gelieve per e-mail te sturen naar project-assistent Elise Aghazarian: elise.aghazarian [at] ru.nl
Geïnteresseerden die hun paper willen publiceren voor de geredigeerde uitgave, moeten weten dat de volledige papers ten laatste op 1 maart 2024 worden verwacht (max. 10.000 woorden, inclusief noten + bibliografie volgens de Chicago Manuel of Style, geesteswetenschappen stijl).
Thematische reikwijdte
Deze conferentie wil de resultaten van het ERC-project Rewriting Orthodoxy: Oriental Christians in Europe, 1970-2020 contextualiseren, door de situatie van de Oriëntaalse christenen te vergelijken en te contrasteren met elkaar, met die in andere delen van de wereld en met die van de Oosters-orthodoxe gemeenschappen, vooral die in migratiecontexten. Zie voor meer informatie over het project de projectdatabase en de database waarin we publicaties van de Oriëntaalse kerken van de afgelopen vijftig jaar hebben verzameld: FourCornersoftheWorld.
Het project, dat van 2019 tot eind 2024 loopt aan de Radboud Universiteit, heeft als doel om beter te begrijpen hoe Oosterse christenen zich situeren in de Europese context. Dit doen we door de literatuur te bestuderen die zij in de afgelopen vijftig jaar van hun migratie hebben geproduceerd, waarbij we dit materiaal gebruiken om de verbeelding te reconstrueren die hun leven in een nieuwe context in stand houdt. Deze context wordt gekenmerkt door de noodzaak om nieuwe, meestal kleinere en soms getraumatiseerde religieuze gemeenschappen op te bouwen, door verschillende constructies van staats- en religieuze macht (verschillend van de thuislanden, maar ook verschillend binnen het Europese rijk), en door een aanhoudend transnationalisme dat oude en nieuwe gemeenschappen met elkaar verbindt. Prominente thema's die naar voren zijn gekomen zijn de transformatie van de liturgische en hagiografische tradities, de vernieuwing van een gedeeld historisch verhaal, de blijvende rol van theologische conceptualiseringen en de modernisering van het religieuze leven door de leken erbij te betrekken via onderwijs en intensieve participatie.
We bestuderen de teksten vanuit drie perspectieven: (i) dat van het corpus (wat zijn de prominente genres, waar worden deze geproduceerd, wat zijn de dominante thema's etc.); (ii) dat van individuele teksten: wat voor soort verhalen (/theologieën) worden er overgedragen? Hoe interageren deze teksten met andere teksten (binnen en buiten de specifieke traditie)? en tenslotte (iii) het gebruik van deze teksten: wie produceert, verspreidt en gebruikt deze teksten? Hoe functioneren ze in de rituele ruimte van de kerk, in de bijeenkomsten van de gemeenschap en bij mensen thuis?
Waar mogelijk vullen we deze gelaagde studie van de tekstuele cultuur van deze gemeenschappen aan met aandacht voor de visuele cultuur waarin de tekstuele cultuur is ingebed. Dit omvat aandacht voor het formaat, de lay-out en de illustraties van de producties, en hoe deze keuzes van beeldtaal, kleur en stijl de producties verbinden met andere producties binnen een specifieke Oosters-christelijke traditie, maar ook met andere orthodoxe en christelijke tradities. De studie van de visuele cultuur voegt nog een extra laag toe aan het begrip van hoe de teksten intrinsiek deel uitmaken van het bredere culturele repertoire van deze christelijke gemeenschappen: de afbeeldingen in de boeken zijn een kopie van de afbeeldingen op de muren van kerken, op websites en apps, en van de afbeeldingen die mensen thuis hebben, in hun zak hebben of op hun mobiele telefoon hebben.
Daarom bestuderen we de tekstuele en visuele cultuur als een (gedifferentieerd) religieus landschap dat deze gemeenschappen samenbindt, zowel op lokaal, nationaal en regionaal - Europees - niveau, als op transnationaal niveau, waarbij de gemeenschappen in thuis- en gastlanden met elkaar worden verbonden. Een cruciale vraag die meer aandacht verdient, is hoe de ontwikkelingen zoals hierboven beschreven zich verhouden tot wat er in de rest van de orthodoxe wereld gebeurt. In hoeverre worden deze parallelle ontwikkelingen gedreven door een vergelijkbare oorsprong, theologie of huidige omstandigheden, en in hoeverre zijn ze het gevolg van concrete onderlinge verbindingen, interacties en rivaliteit? Waar liggen de verschillen in de manier waarop verschillende orthodoxe gemeenschappen omgaan met de uitdagingen van de hedendaagse wereld? In hoeverre is er inderdaad sprake van een gedeelde 'orthodoxe' stroming die te onderscheiden is van protestantse en katholieke stromingen? Of om het in de termen van de titel te zeggen: is er inderdaad sprake van een gedeelde oosterse en oosterse 'mondiale orthodoxie' waar tenminste een deel van de orthodoxen bewust aan bijdraagt?
We nodigen zowel junior als senior wetenschappers uit om papers in te dienen die een of meer van de volgende clusters van vragen behandelen, bij voorkeur door uit te gaan van actuele casestudies van een of meer Oosterse of Oriëntaalse gemeenschappen in Europa. We moedigen de uitwisseling aan tussen wetenschappers die verschillende methodologische en theoretische benaderingen gebruiken (met name antropologische, theologische, historische en filologische), in de hoop elkaar te verrijken met het oog op de grotere vragen - met betrekking tot de variëteiten van orthodoxie en de studie van religie in de moderne wereld in het algemeen.
- Hoe smeden oosters- en oosters-orthodoxe migrantengemeenschappen een sociale verbeelding (uitgedrukt in tekstuele en visuele culturen) die hun leven in diaspora (in Europese landen of andere migratielanden) in stand houdt, in een grotere transnationale context? Hoe is deze hedendaagse verbeelding verbonden met eerdere versies, zoals uitgedrukt in religieuze kunst en literatuur?
- In hoeverre zien we vergelijkbare ontwikkelingen in Oosters- en Oosters-orthodoxe gemeenschappen in de diaspora, op het gebied van sociale verbeelding, onderwijs, interactie met andere gemeenschappen en op het gebied van jurisdictie? Is er een gedeelde, oosterse en oosterse, 'wereldwijde orthodoxie' in de maak?
- Hoe kan de studie van de variëteiten van orthodoxie bijdragen aan de studie van religie in de hedendaagse wereld? Wat kan de gecombineerde studie van tekst, beeld, geluid en praktijk bijdragen aan ons begrip van de variëteiten van religieus leven in het algemeen?