“De opkomst van generatieve AI heeft een grote impact gehad op mijn werk als docent geschiedenis. Door mijn eerste prompt en het bijna griezelig accurate antwoord van ChatGPT kwam bij mij het besef: hier wil ik iets mee, hier móet ik iets mee.” De technologie bleek niet alleen indrukwekkend, maar ook disruptief. Het raakte direct aan de kern van de onderwijspraktijk: hoe docenten opdrachten formuleren, hoe leerlingen daarmee omgaan en hoe docenten hun rol invullen. Huiswerk, praktische opdrachten; door AI moest alles opnieuw tegen het licht worden gehouden.
Aan het woord: teacher in residence Puk
Puk van der Zwalum is leraar geschiedenis op het Udens College. Hij geeft les aan havo- en vwo-leerlingen in de bovenbouw van de middelbare school. Daarnaast is hij teacher in residence bij NOLAI, en verbonden aan het focusgebied AI technologie. Voor zijn collega’s in het onderwijs probeert hij een brug te slaan tussen de dagelijkse onderwijspraktijk en de nieuwe technologie.
Ik hoop dat we dat gevoel van controle weer een beetje terug kunnen geven. Zodat docenten weer het gevoel hebben dat AI vóór het onderwijs werkt.
Gevoel van controle
De confrontatie met AI zorgde voor veel vragen en onzekerheid, zowel bij Puk als bij zijn collega’s. “Ik werk op een middelbare school. Iedere leerling gebruikt AI, met name generatieve AI, op een zeer ongecontroleerde manier. En iedere leraar ziet dat en weet dat. Dus dat brengt een gevoel van controleverlies met zich mee. Ik hoop dat we, door wat we hier bij NOLAI doen, dat gevoel van controle weer een beetje terug kunnen geven. Zodat docenten weer het gevoel hebben dat AI vóór het onderwijs werkt, in plaats van dat wij moeten reageren op alle ontwikkelingen die in AI-land worden gehyped.”
Geruststelling
Veel docenten voelen zich overweldigd door de snelheid van de ontwikkelingen. Ze zijn zoekende en ervaren handelingsverlegenheid, vinden het eng om ermee aan de slag te gaan. Puk: “Collega’s voelen zich overspoeld, en dat geeft heel veel onrust. Juist omdat ze hun werk goed willen blijven doen. Ik probeer hen gerust te stellen: je hoeft niet alles meteen te snappen of te gebruiken. En vertrouw ook op de ontwikkelingen die gaande zijn bij de universiteiten en bij de onderzoekers.”
Sturing
Tegelijkertijd biedt AI ook kansen, mits er op een bewuste manier mee wordt omgegaan. Puk: “In mijn lessen laat ik leerlingen experimenteren met AI-tools. Eerst was dat eigenlijk een soort AI-geletterdheid: wat kun je er allemaal mee, wat zijn de voordelen, herken je ook de fouten, de bias? Het is belangrijk dat leerlingen niet alleen leren hóe ze AI zouden kunnen gebruiken, maar ook wáárom, en wat de mogelijke gevolgen zijn. Als leerlingen nu met ChatGPT werken, probeer ik ze wat meer sturing te geven en ze bewust te maken van de risico’s. Maar ook van bijvoorbeeld de milieubelasting, door het enorme energieverbruik van sommige AI-modellen. Die bewustwording is cruciaal om hun kritisch denkvermogen te versterken in een tijd waarin technologie steeds bepalender wordt.”
Hoopvol perspectief
Voor collega’s probeert Puk een brug te slaan tussen die nieuwe technologie en de dagelijkse onderwijspraktijk. “Ik adviseer mijn collega's: ga daarmee experimenteren, want leerlingen doen het ook. Dus weet wat er gebeurt, maar laat je ook niet gek maken.” AI roept zowel fascinatie als weerstand op bij docenten. Het is belangrijk om ruimte te maken voor kritische reflectie, en NOLAI levert daaraan een waardevolle bijdrage. Puk: “Ik hoop ook dat we door wat we hier bij NOLAI aan het doen zijn, weer het gevoel krijgen dat AI vóór het onderwijs werkt. NOLAI biedt een hoopvol perspectief: dat AI niet alleen een hype blijft, maar op termijn ook daadwerkelijk ondersteunend wordt aan de ontwikkeling van leerlingen én docenten”.
Blijf op de hoogte
NOLAI organiseert regelmatig webinars en andere evenementen. Heb je interesse? We sturen je graag maandelijks bericht over nieuwe ontwikkelingen, inzichten, bijeenkomsten en meer.
Contactinformatie
- Organisatieonderdeel
- Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI)
- Thema
- Kunstmatige intelligentie