‘Blijf vrijuit praten met zieke collega’s, ook al kan dat spannend zijn’

25 september 2023 Nieuwsbericht

We willen er allemaal toe doen, in ons leven en dus ook op ons werk. Maar wat als je plotseling buiten de boot valt? Kathi Künnen ervaarde hoe dat is, toen ze ongeneeslijk ziek bleek te zijn en maanden niet in staat was om te werken. Het leerde Künnen niet alleen hoeveel werken voor haar betekent, maar ook hoe belangrijk het is om met collega’s en je leidinggevende in verbinding te blijven door open te spreken over de moeilijke situatie. ‘Durf elkaar lastige vragen stellen, maar accepteer ook dat er niet altijd een oplossing mogelijk is.’

Kathi Künnen werkte na haar studie aan de Radboud Universiteit als arbeids- en organisatiepsycholoog. Totdat ze ongeneeslijke darmkanker bleek te hebben. Door de grote operatie en de ziekmakende behandelingen leek werken niet meer tot de mogelijkheden te behoren. Künnen ontdekte hoeveel betekenis werken haar tot dan toe had gegeven én hoe machteloos ze zich voelde doordat ze niet kon werken. Tegelijkertijd zag ze haar werkgever ook worstelen met de situatie. Uiteindelijk ging zij ziek uit dienst en werd afgekeurd.

‘Organisaties moedigen medewerkers aan regie op je werk te houden én zelf verantwoordelijkheid te nemen. Vanuit de theorie weten wij dat dit heel belangrijk is’, vertelt Künnen. ‘Echter toen mijn leidinggevende tijdens een gesprek goedbedoeld vroeg waar ik behoefte aan had, bleek die vraag veel te groot. Ik was op dat moment zo ziek dat ik helemaal opnieuw moest bekijken hoe werk überhaupt weer onderdeel van mijn leven kon gaan vormen.’

Olifant in de kamer

Künnen merkte ook dat er om de hete brei werd heen gedraaid in gesprekken op en over het werk. ‘Als je ziek bent worden mensen heel voorzichtig, omdat ze je niet willen kwetsen, of omdat er schijnbaar tegenovergestelde belangen zijn. Daardoor laten ze zich niet volledig aan je zien. Juist dat kan eenzaam maken. Bovendien wil je juist bij collega’s ook niet dat ze voor jou op hun tenen gaan lopen.’

Hetzelfde geldt voor leidinggevenden die willen meedenken over een oplossing. Künnen: ‘Sommige problemen zijn helaas niet direct op te lossen. Je hebt je dan tot die problemen te verhouden en in die gevallen helpt het om eerlijk te zeggen wat je dwarszit en open over de lastige situatie te praten.’

Künnen beseft hoe moeilijk het kan zijn om vrijuit over onderwerpen als ernstige ziektes te praten. ‘Het is spannend en het vereist moed’, weet Künnen. ‘Zulke gesprekken voeren moet je leren, het gaat met vallen en opstaan, maar uiteindelijk kom je zo dichter tot elkaar. En het is voor iedereen een stuk prettiger dan met z’n allen krampachtig de olifant in de kamer te negeren.’

Samen thuis werken

Inmiddels is Künnen onder palliatieve behandeling en adviseert en coacht ze als zelfstandig psycholoog professionals en organisaties bij betekenisvol werken. Daarbij ziet ze grote verschillen hoe mensen met zieke collega’s omgaan. ‘“Hier noemen we kanker het k-woord”, zei een directeur me eens’, vertelt Künnen. Elders hoorde ze juist van een man die tot enkele weken voor zijn overlijden nog altijd samen met collega’s thuis werkte omdat zijn baan hem zoveel voldoening bracht. ‘Zijn collega’s hadden onderling afgesproken om iedere week met zijn tweeën bij hem thuis aan te schuiven om samen te kunnen blijven werken.’

Künnen stipt aan dat betere communicatie met mensen met een ziekte ook economische voordelen kan bieden. ‘Het verbaast me hoe rechtlijnig sommige organisaties zijn. Ze willen per se een medewerker voor vijf dagen, terwijl een ervaren professional die maximaal drie dagen kan werken met zijn of haar expertise juist ook van grote waarde kan zijn. Als je twintig sollicitanten hebt, kun je je veroorloven kritisch te zijn, maar er zijn genoeg sectoren en onderwerpen waar ze arbeidskracht en expertise tekortkomen.

Economische voordelen zijn mooi meegenomen, maar benadrukt Künnen, als samenleving hebben we er ook baat bij om wat beter over onze omgang met mensen met een ziekte na te denken. ‘Het kan letterlijk iedereen overkomen: familie, je buurman, collega’s of jij zelf. Wij vergeten soms dat de ‘ver van ons bed show’ zo maar heel dicht bij kan zijn en dan zouden wij het ook belangrijk vinden dat de mensen die ons dierbaar zijn mee kunnen blijven doen bij datgene wat wij eerder ook samen deden. Daar moet je het dan over hebben.’

Workshop van Kathi Künnen

Op 3 oktober tijdens Diversity Day geeft Kathi Künnen een workshop aan de Radboud Universiteit. Daarin vertelt ze over haar eigen ervaringen en gaat ze in gesprek met de mensen in de zaal.

Meer informatie en aanmelden