Leren is een krachtige en positieve individuele ervaring, of het nu gaat om het leren van een nieuwe taal of het beheersen van geavanceerde software. Een leven lang leren draagt bij aan onze gezondheid, welzijn, verdienvermogen en algemene welvaart. De behoefte aan voortdurend leren komt van twee kanten. Enerzijds zijn er de nieuwe technologieën die voortdurend veranderingen in ons werk teweegbrengen, en anderzijds zijn er voortdurend nieuwe maatschappelijke uitdagingen, zoals de huidige overgangen op het gebied van digitalisering, gezondheid en duurzaamheid. Vergrijzing, kunstmatige intelligentie, energiecrises en stikstofproblematiek hebben grote gevolgen voor de volksgezondheid, de arbeidsmarkt, het milieu en de economie. Om bij te blijven en effectief op al deze uitdagingen te kunnen inspelen, is het van groot belang om voortdurend nieuwe vaardigheden te leren en kennis uit te wisselen.
Het huidige LLO-stelsel in Nederland is echter een lappendeken van bij- en nascholing met grote hiaten. Vooral mensen met een lagere opleiding, flexwerkers, werkzoekenden en zzp'ers vallen vaak buiten de boot, terwijl het van cruciaal belang is dat ieder mens toegang heeft tot relevante extra scholing, met oog op de economie, de arbeidsmarkt en de brede welvaart.
Publieke en private instellingen voor LLO staan voor een enorme opgave, gezien de toename van de beroepsbevolking tot 10 miljoen in 2030 (nu: 7,7 miljoen). Zes op de tien mensen zouden dat jaar naar wens van de overheid scholing moeten genieten: zes miljoen mensen (nu nog geen 2,5 miljoen). De hoger opgeleiden vormen inmiddels het grootste deel van de beroepsbevolking, voor wie de scholingsbehoefte nóg hoger ligt dan gemiddeld: minimaal zeven op de tien. Hoe bereiden we onze samenleving voor op deze uitdagingen? De rol van universiteiten is hierin cruciaal. Ook die van de Radboud Universiteit die als pionier op het gebied van Levenslang Leren actief bijdraagt aan het vormgeven van een inclusief en toegankelijk LLO-systeem.
Gelukkig is het veld enorm in beweging: Unesco doet wereldwijd onderzoek naar de rol van universiteiten als LLO-uitvoeringsorganisaties, in Europees verband ontmoeten universiteiten elkaar op de EUCEN-conferentie én we treffen voorbereidingen voor subsidieregelingen uit het Nationaal Groeifonds, gericht op de LLO-katalysator. Op de campus proberen we vanuit Radboud Academy allerhande LLO-initiatieven aan te jagen, mensen samen te brengen en bij- en nascholing vorm te geven die oplossingen biedt voor maatschappelijke vraagstukken.
Wat is nodig om deze LLO-ambities waar te kunnen maken? Daar moeten we met elkaar over in gesprek, maar wel wil ik alvast drie tips meegeven:
- Werk meer inter- en transdisciplinair samen. Want alleen samen kunnen we grote maatschappelijk opgaven oplossen. Problemen als de vergrijzing, betaalbare zorg, stikstofcrisis, woningnood en al die problemen die nog komen gaan los je niet in je eentje op. Ieder mens heeft kennis in te brengen; we kunnen leren van elkaar.
- Denk dus inclusief bij de ontwikkeling van onderwijs en wees je bewust van de witte vlekken. We moeten streven naar een inclusief LLO-systeem dat voor iedereen toegankelijk is en inspeelt op de behoeften van verschillende groepen in de samenleving.
- Stimuleer een cultuur voor een leven lang ontwikkelen. We moeten scholing en ontwikkeling zien als waardevolle investeringen in plaats van kostenposten. We moeten mensen aanmoedigen om tot hun 100ste levensjaar te blijven leren, nieuwsgierig te zijn en kansen te grijpen om zichzelf te ontwikkelen. Ik wil maar zeggen: omarm leren als een avontuur en geniet van de reis.
Schroom niet contact met mij op te nemen als je vragen hebt over dit onderwerp.
