De rechtenfaculteit in de media, week 36

In deze rubriek vind je een overzicht van medewerkers van de Nijmeegse rechtenfaculteit die de afgelopen week in de media verschenen. Deze week met bijdragen van Tonny Nijmeijer, Paul Bovend’Eert en Carolus Grütters.

Tonny Nijmeijer (hoogleraar Bestuurs- en Omgevingsrecht) benadrukt in het NRC dat de beslissing van het nieuwe kabinet om het Nationaal Programma Landelijk Gebied (de natuur- en stikstofaanpak van het vorige kabinet) stop te zetten een groot risico inhoudt: “In plaats van de kaders voor de provincies te verduidelijken of aan te scherpen, gooit het kabinet met het NPLG het vehikel weg waarin al miljoenen is geïnvesteerd. Dat is enorme kapitaalvernietiging.” Ook zou minister Wiersma volgens Nijmeijer meer met minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Keijzer moeten bespreken als het gaat om ruimtelijke opgaven: “In de provinciale plannen werd ook nagedacht over op welke landbouwgrond kon worden gebouwd, en welke infrastructuur daarvoor nodig is. Je hoeft geen jurist te zijn om te snappen dat je een probleem hebt als je die programma’s zomaar schrapt.”

Paul Bovend’Eert (emeritus hoogleraar Staatsrecht) stelt in een artikel van RTL Nieuws dat het plan van de vertrekkende Mexicaanse president om rechters direct door het volk te laten kiezen eerder een bedreiging vormt voor de democratie dan een versterking ervan. Hij wijst erop dat dit systeem rechters kwetsbaar maakt voor corruptie, omdat zij geld nodig zullen hebben voor hun campagnes. Hierdoor ontstaat het risico dat grote bedrijven rechters financieel steunen en vervolgens invloed uitoefenen op hun uitspraken. Bovendien, benadrukt Bovend’Eert, heeft Mexico al te maken heeft met een hoge mate van corruptie, dit maakt deze hervormingen nog zorgwekkender. Hij vergelijkt de situatie met de Verenigde Staten, waar dit systeem al in een aantal staten bestaat: “Er zijn bijvoorbeeld beroemde zaken van grote bedrijven die milieuschade veroorzaken en de rechter in hun zak hadden. De burger die de zaak had aangespannen, verloor dan.”

Carolus Grütters (onderzoeker Rechtssociologie en Migratierecht) schreef voor het NRC een opiniestuk waarin hij de migratie-uitspraken van Pieter Omtzigt tijdens de HJ Schoo-lezing bekritiseert. Omtzigt beweert dat er sprake is van een 60% toename van mensen met een migratieachtergrond tussen 2000 en 2022, maar Grütters wijst erop dat de daadwerkelijke stijging slechts 43% bedraagt. Daarnaast bekritiseert hij Omtzigts gebruik van verouderde en discriminerende terminologie rondom migratie, die volgens hem een "koloniale kijk" weerspiegelt. Verder merkt Grütters op dat Omtzigt geen echte oplossingen biedt, maar juist de migrant als zondebok aanwijst. Hij noemt Omtzigts uitspraken over asielbeleid "stuitend", vooral omdat het voorgestelde tweestatus-stelsel het systeem zou verzwaren in plaats van verbeteren. Grütters stelt scherp: “Het is bewust heel veel meer zand in de raderen strooien.”

Ook licht Grütters in een artikel op nu.nl toe wanneer grenscontroles binnen de EU wél mogelijk zijn. Binnen het Schengengebied geldt als basisregel dat er geen paspoortcontroles plaatsvinden aan de binnengrenzen. Toch bestaan er uitzonderingen, zoals steekproefsgewijze controles of controles bij ernstige verstoringen van de openbare orde, zoals tijdens de coronacrisis. "Het land doet dan even alsof de binnengrens van een Schengengebied een buitengrens is," legt Grütters uit, waarbij hij benadrukt dat zulke maatregelen tijdelijk en goed onderbouwd moeten zijn om gerechtvaardigd te zijn.