De rechtenfaculteit in de media, week 38

In deze rubriek vind je een overzicht van medewerkers van de Nijmeegse rechtenfaculteit die de afgelopen week in de media verschenen. Deze week met bijdragen van Rowin Jansen, Hansko Broeksteeg, Rian de Jong, Lucienne van der Geld, Henri de Waele en Carolus Grütters.

Rowin Jansen (docent Algemene rechtswetenschap) merkt in Villa VdB (Radio 1) op dat regels vaak complexer worden in de praktijk, ook al lijken ze in eerste instantie simpel. Hij geeft het voorbeeld van artikel 1 van de Grondwet, dat gelijke behandeling voorschrijft, maar door nuances zoals leeftijd, politieke voorkeur en afkomst veel ingewikkelder is geworden. Volgens Jansen leidt de neiging om regels steeds verder te verfijnen vaak tot verwarring. Hij stelt dat de overheid minder moet reageren op incidenten door direct nieuwe regels in te voeren, omdat dit zelden effectief is. Jansen pleit voor terughoudendheid: “Niet meteen roepen dat straffen omhoog moeten of dat er een nieuwe crisiswet moet komen.”

Hansko Broeksteeg (hoogleraar staatsrecht) en Rian de Jong (hoofddocent Staatsrecht) delen in het NRC hun inzichten betreffende een eventueel verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties. Broeksteeg benadrukt dat het recht op betoging, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet, reeds is vastgelegd in de Grondwet en vraagt zich af wat de werkelijke meerwaarde van zo’n verbod is. Bovendien stelt Broeksteeg dat een dergelijk verbod al in een aantal gemeenten geldt. Toch merkt hij op dat overtredingen van het verbod nooit worden bestraft: “Het OM vervolgt alleen als een demonstrant daarnaast ook iets laakbaars heeft gedaan, zoals stenen gooien.” 

Aan de andere kant begrijpt De Jong, ondanks haar bedenkingen over het verbod, waar de oproep vandaan komt. Ze merkt op dat het karakter van demonstraties in heel Europa is veranderd, met een toenemende aanwezigheid van gemaskerde activisten die geweld gebruiken. Volgens haar kan een verbod op gezichtsbedekking als een manier worden gezien om de identiteit van deze raddraaiers vast te stellen, maar ze benadrukt ook: “Om de echte raddraaiers te pakken heb je zo’n verbod niet nodig. Je benadeelt er vooral de vreedzame demonstranten mee.” 

Lucienne van der Geld (docent Erfrecht) benadrukt in de Telegraaf dat mensen de onpartijdigheid van notarissen waarderen bij de afwikkeling van erfenissen: "Wij zijn de eerste schakel als het gaat om een nalatenschap." Ze merkt echter op dat erfgenamen soms al bij de eerste afspraak een advocaat meenemen. Van der Geld adviseert in geval van conflicten eerder mediation dan een rechtszaak, omdat mediation voor beide partijen voordeliger is. "Bij een rechtszaak heb je een winnaar en een verliezer. Mediation is in ieders belang." Rechtszaken kunnen relaties binnen families verder beschadigen, wat vaak te voorkomen is door mediation. 

Henri de Waele (hoogleraar Internationaal en Europees recht) stelt voor EenVandaag dat een opt-out voor asiel, zoals door Nederland wordt voorgesteld, door internationale verdragen niet eenvoudig mogelijk is: “Daarin staat onder andere dat vluchtelingen recht hebben om asiel aan te vragen." Daarnaast zouden andere EU-landen zoals Duitsland en Spanje waarschijnlijk tegenwerken, omdat het weigeren van asielzoekers de gedeelde verantwoordelijkheid binnen de EU ondermijnt. Toch zou een opt-out, volgens De Waele, in de toekomst makkelijker toegekend worden dankzij een nieuw Europees pact op het gebied van asiel en migratie: “Maar het systeem verandert ook weer niet zo radicaal dat opeens de hele PVV-droom mogelijk wordt.”

Carolus Grütters (onderzoeker Rechtssociologie en Migratierecht) benadrukt in het NRC dat de chaos in de asielopvang doelbewust is gecreëerd door politieke partijen, vooral de PVV. Hij noemt de plannen van het kabinet om crisiswetgeving in te zetten op het gebied van asiel "losse flodders" en benadrukt dat het niet kan, verwijzend naar de juridische onmogelijkheid van noodwetgeving zonder overmacht. Grütters wijst op de afschaffing van de spreidingswet, wat de opvangproblemen zal verergeren en de kosten zal doen stijgen. Hij concludeert dat het kabinet niet effectief omgaat met de asielcrisis, waardoor arbeidsmigranten in een situatie van "moderne slavernij" kunnen belanden.

Ook stelt Grütters in de Volkskrant dat er geen reden is om te denken dat Brussel de situatie in Nederland als een asielcrisis zal beschouwen: “Nederland neemt zelfs iets mí­nder asielzoekers op dan je op basis van het aantal inwoners zou mogen verwachten.” Bovendien is de situatie niet buiten proportie vergeleken met andere Europese landen. Volgens Grütters moet er sprake zijn van overmacht om noodwetgeving te gebruiken: “Denk aan een situatie als de Watersnoodramp in 1953. Zo’n uitzonderingstoestand is er nu overduidelijk niet.