De rechtenfaculteit in de media, week 5

In deze rubriek vind je een overzicht van medewerkers van de Nijmeegse rechtenfaculteit die de afgelopen week in de media verschenen. Deze week met bijdragen van Kris van der Pas, Tycho Lam, Karen Geertsema, Mark Heemskerk, Hansko Broeksteeg en Leon Trapman.

Kris van der Pas (promovenda Rechtssociologie & Migratierecht) benadrukt in een artikel van het NRC de effectiviteit van strategisch procederen door Stichting Vluchtelingenwerk. Dankzij juridische procedures heeft de organisatie diverse beleidswijzigingen afgedwongen, zoals het recht voor asielzoekers om direct te werken, het vermoeilijken van het terugsturen van lhbtqi-asielzoekers en een lagere bewijslast voor politieke vluchtelingen. “Ze zijn zeer succesvol”, aldus Van der Pas. Toch vraagt zij zich af hoe lang de werkwijze nog effectief is aangezien in heel Europa een andere politieke wind waait: “In feite vecht Stichting Vluchtelingenwerk tegen de bierkaai.”

Tycho Lam (docent Bestuursrecht) was te gast bij Omroep Gelderland om een juridisch perspectief te bieden op de vraag of het rijk mensen mag toestaan op recreatieparken te verblijven. Minister van Volkshuisvesting en Ruimte Ordening Mona Keijzer meldde dat het doel niet is om structurele woningen toe te voegen op vakantieparken, maar dat ze werkt aan een instructieregel die gemeenten oplegt bewoners van recreatiewoningen verblijfszekerheid te bieden. Voor het verblijven op recreatieparken, worden voorwaarden opgelegd. Lam benadrukt dat het nog maar de vraag is hoeveel woningen in de praktijk overblijven als aan alle voorwaarden wordt voldaan. Hij legt uit dat de gemeenten de instructieregel niet kunnen aanvechten. Wel kunnen gemeenten de regel niet naleven, in de hoop dat het rijk niet gaat procederen.

Karen Geertsema (universitair docent Rechtssociologie en Migratierecht) benadrukt in een artikel van NOS en in een uitzending van Nieuws en Co van NPO Radio 1 dat het aantal vastzittende asielzoekers in het Justitieel Complex Schiphol enorm is gestegen. Waardoor het steeds moeilijker gebleken is om gevangenen en asielzoekers gescheiden te houden. Eén van de grote problemen is volgens Geertsema het personeelstekort: “Daardoor moeten asielzoekers langer op hun cel blijven en kunnen ze minder vaak naar buiten.” Zij merkt op dat de schouw de rechtbank heeft voorzien van een feitelijke beschrijving van de leefomstandigheden in het complex en dat het nu aan de Raad van State is om uitspraak te doen.

Mark Heemskerk (hoogleraar Pensioenrecht) uit in een artikel van Follow the Money zijn zorgen over de maatschappelijke gevolgen van het nieuwe pensioenstelsel, welke het haast onmogelijk om bezwaar te maken tegen het ‘invaren’ van pensioenen. Hij stelt dat toegang tot rechtshulp meer afhankelijk wordt van financiële middelen: “Rechtsbijstandverzekeraars vervullen een belangrijke maatschappelijke functie voor mensen die niet kunnen opboksen tegen vermogende partijen in langdurige rechtszaken,’ zegt hij. ‘Het recht wordt langzamerhand iets voor mensen met een missie en een portemonnee. Of je krijgt een vlucht naar claimstichtingen met het motto: sluit u aan, samen staan we sterk.” Heemskerk benadrukt dat de inperking van mogelijkheden om je te verzetten tegen invaren een uitholling van de rechtspositie van pensioendeelnemers betekent.

Hansko Broeksteeg (hoogleraar Staatsrecht) reageerde in een artikel van het AD op het aanbevelen van een cursus vrouwenbesnijdenis door een As-Soennahdocent. Hij stelt dat de Haagse burgemeester niet kon ingrijpen omdat de As-Soennahdocent enkel een aanbeveling deed. Volgens Broeksteeg is het onnodig om burgemeesters extra bevoegdheden om op te treden tegen predikers: “Als er iets strafbaars is gebeurd, is het Openbaar Ministerie aan zet. Daarnaast heeft de minister zelf al de bevoegdheid om op te treden tegen mensen die een gevaar vormen voor de nationale veiligheid.” Bovendien waarschuwt hij burgemeesters die zichzelf zien als crimefighter: “Een officier van justitie is relatief anoniem, maar burgemeesters zijn onderdeel van de gemeenschap waar ze over gaan. De kans op bedreigingen en het politieke afbreukrisico nemen toe.”

Leon Trapman (universitair docent Algemene rechtswetenschap) plaatst in een artikel van Binnenlands Bestuur kanttekeningen bij de voorgestelde wijziging van het kiesstelsel. Volgens hem biedt een systeem waarbij kiezers invloed hebben op de volgorde van kandidaten binnen een lijst geen garantie voor betere vertegenwoordiging. Partijen stellen hun lijsten immers zorgvuldig samen met oog voor evenwicht en deskundigheid. Daarnaast voorziet Trapman een ander probleem: “Het risico is dat mediageniekheid het wint van vakinhoudelijkheid.” In plaats van een fundamentele stelselwijziging stelt hij voor om de voorkeursdrempel te verlagen van 25 naar 12,5 procent. Dit zou de invloed van kiezers vergroten zonder het risico dat de samenstelling van de Kamer te zeer wordt bepaald door populariteit in plaats van inhoudelijke geschiktheid.