Kijken én horen
LUMEN onderscheidde zich ten opzichte van andere spelers in het competitieve veld van het godsdienstonderwijs door een combinatie dia’s en platen (kijken) en elpees (horen). Zo ontwikkelde de mede door de Fraters van Utrecht (een van de drie grote onderwijscongregaties in Nederland) gedragen concurrent, Stichting Docete, voornamelijk filmstrips, dia’s en boekjes. En waar deze stichting veel waarde hechtte aan de historische accuraatheid van het afgebeelde, ging het LUMEN vooral om de didactische zeggingskracht van het beeld. Als voor die zeggingskracht een loopje moest worden genomen met Clio, dan was dat een overzichtelijk verlies dat geïncasseerd moest worden. In 1962, het jaar waarin The Beatles doorbraken met Love me Do, had LUMEN al een kleine 30 platen uitgegeven.
Een kind is ons geboren – Jos van Grieken
De productie Een kind is ons geboren gaat over – hoe kan het ook anders? – één van de meest belangrijke katholieke feesten: Kerstmis. De bekende katholieke kunstenaar Jos van Grieken (1911-2001) zorgde voor het bijbehorend beeldmateriaal. Hij was in de fifties samen met Fons Jansen en Lodewijk Veltmeijer bij de KRO verantwoordelijk voor een journaal en werd met dit tweetal ook de stuwende kracht achter LUMEN. Vanaf de vroege jaren zestig zou hij bij de NTS als grafisch vormgever een stempel drukken op de televisieprogramma’s die in steeds meer Nederlandse huiskamers op aan het rukken waren. Ronduit beroemd werd Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer? Op de sprekende afbeeldingen bij de Kerstproductie prijken engelen bij nachte, de drie koningen en, vanzelfsprekend, Maria en Jozef met Christuskind. “En terwijl de wereld sliep en zich in duisternis hulde, kwam het Licht op aarde”. Werken van Van Grieken als deze zijn niet alleen ondergebracht bij het Katholiek Documentatie Centrum, maar ook bij het Instituut voor Beeld en Geluid, Museum Catharijneconvent en de EO.
Dr. Chris Dols is cultuurhistoricus en als conservator Radboud Erfgoed verbonden aan de Nijmeegse universiteitsbibliotheek. Hij heeft uitvoerig gepubliceerd over het dagelijks leven in de katholieke geloofsgemeenschap in Nederland in de negentiende en twintigste eeuw.
Bronnen
- ‘Kijken en horen bij LUMEN’, in: de Volkskrant, 07-04-1962
- ‘Jos van Grieken’, lemma in de database van RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis: https://rkd.nl/explore/artists/33765
- ‘Jos van Grieken’, lemma op de WIKI van het Instituut voor Beeld en Geluid: https://wiki.beeldengeluid.nl/index.php/Jos_van_Grieken