Minister van Financiën Sigrid Kaag en president van de Algemene Rekenkamer Ewout Irrgang tijdens Verantwoordingsdag 2023. Foto: Martijn Beekman
Minister van Financiën Sigrid Kaag en president van de Algemene Rekenkamer Ewout Irrgang tijdens Verantwoordingsdag 2023. Foto: Martijn Beekman

Jaarboekpareltjes: Het kleine broertje van Prinsjesdag: Verantwoordingsdag (2014)

Minister van Financiën Sigrid Kaag en president van de Algemene Rekenkamer Ewout Irrgang tijdens Verantwoordingsdag 2023. Foto: Martijn Beekman

Vanaf nu zijn onze Jaarboeken Parlementaire Geschiedenis weer te lezen. Ook de delen van de serie Parlementaire Geschiedenis zijn open access beschikbaar. De komende weken zullen we regelmatig een pareltje uit onze jaarboeken onder de aandacht brengen.

De derde dinsdag in september is een breed bekend begrip: Prinsjesdag. De derde woensdag in mei daarentegen is een dag die niet bij iedereen een belletje zal doen rinkelen. Die dag houdt de Kamer Verantwoordingsdag. Dit jaar zal dat zijn op woensdag 15 mei 2024 en wel voor de 25e keer. Waar de Kamer bij Prinsjesdag vooral vooruitkijkt aan de hand van de begroting voor het volgend jaar, werpt zij op 15 mei een blik in de achteruitkijkspiegel. De minister van Financiën en soms ook de minister-president komen zich die dag verantwoorden in de Tweede Kamer over de uitgaven van de verschillende ministeries.

Daar hoort, net als bij Prinsjesdag een apart koffertje voor de minister van Financiën bij. Hoewel het kofferopschrift ‘derde woensdag in mei’ visueel benadrukt dat Prinsjesdag en Verantwoordingsdag elkaar completeren, lijkt in de praktijk toch meer sprake van een ‘grote zus met een klein broertje’. Waar de plannen voor het nieuwe jaar in een ivoorkleurig koffertje van geitenperkament [1] liggen, moeten de jaarcijfers het doen met een eenvoudig bruin exemplaar. Bekende franje die we bij Prinsjesdag kennen zoals de hoedjesparade, rijtuigen met koninklijke familie en kinderen die met vlaggetjes zwaaien, is in mei afwezig. Ook de journalistieke aandacht voor de jaarcijfers en het jaarverslag is matig. Susanne Geuze, die in 2014 een artikel schreef over 15 jaar Verantwoordingsdag, tekende op dat ze dat jaar zelfs de enige aanwezige verslaggever was bij het Verantwoordingsdebat. [2]

Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem overhandigt op Verantwoordingsdag 2013 de stukken uit het koffertje aan een bode. Foto: Wikipedia
Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem overhandigt op Verantwoordingsdag 2013 de stukken uit het koffertje aan een bode. Foto: Wikipedia

Toch hechtten velen wel aan een goede evaluatie van de Rijksuitgaven en daarmee aan Verantwoordingsdag. In het jaar 2000 zag president van de Algemene Rekenkamer Saskia Stuiveling het als belangrijke taak Verantwoordingsdag een vlekkeloze première te bezorgen. Die dag had er wat haar betrof veel eerder mogen komen:

‘Verantwoording had tot vijftien jaar geleden [1985] absoluut geen prioriteit. De eindcontrole op de begroting liep 7 jaar achter. Iedereen had dan allang de belangstelling verloren. […] Tot 1986 was van de helft van de uitgaven niet duidelijk of ze wel rechtmatig waren. Toen de Rekenkamer enkele jaren weigerde de Rijksrekening goed te keuren, werd iedereen het erover eens dat het zo niet langer kon.’ [3]

In Wat zijn de beloftes van gehaktdag waard? gaat Susanne Geuze dieper in op de eerste vijftien jaren verantwoordingsdag. Dit artikel is verschenen in het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2014. Het geld regeert. Het artikel is te vinden op p. 95-105.

Literatuurverwijzing

[1]  Zie over de geschiedenis van dat koffertje: https://www.montesquieu-instituut.nl/id/vl19i1rtg1nc/nieuws/een_koffertje_met_geschiedenis. 

[2] Zie het artikel hieronder.

[3] Toine Berbers en Lidy Nicolasen, ‘Krijgt de Kamer waar voor haar geld?’, de Volkskrant, 17 mei 2000.

Contactinformatie