‘VVD: aanpassing vreemdelingenwet’, ‘Schengen opschorten als stroom asielzoekers aanhoudt’, ‘Asielcentra over drie weken vol’.[1] Het zouden actuele krantenkoppen kunnen zijn, maar de betreffende citaten zijn afkomstig uit 1998.
Hoewel het woord ‘crisis’ in de jaren negentig van de vorige eeuw nog niet zo frequent in verband werd gebracht met de asielproblematiek, worstelde de politiek ook toen al met het asielbeleid en de verwerking van pieken in het aantal asielaanvragen. Beelden van het modderige tentenkamp in Ermelo dat in de herfst van 1998 als tijdelijke oplossing was ingericht om de tekortschietende opvangcapaciteit in de asielcentra te ondervangen maakten dat zichtbaarder dan ooit.
In het regeerakkoord van het kabinet Kok-II was vastgelegd dat er een streng doch rechtvaardig toelatingsbeleid zou worden gevoerd. Om langdurige onzekerheid bij asielzoekers over de vraag ‘blijven of teruggaan’ te verminderen zouden de asielprocedures worden vereenvoudigd. Snelheid en soberheid waren daarbij het devies.[2] Maar wat was de juiste balans tussen streng en rechtvaardig? En hoe sober mocht de opvang zijn?
In de paarse coalitie van PvdA, VVD en D66 bestond er daarover regelmatig onenigheid. Dit bleek niet alleen naar aanleiding van de commotie rond het tentenkamp, waarover het kabinet in de Tweede Kamer kritisch werd toegesproken, maar bijvoorbeeld ook in een hoogoplopende discussie over het terugkeerbeleid ten aanzien van Bosnische asielzoekers. Tijdens de Joegoslavische burgeroorlog waren zij in Nederland toegelaten, maar inmiddels was de veiligheidssituatie op de Balkan aanzienlijk verbeterd. Betekende dit nu dat Bosnische asielzoekers konden worden teruggestuurd? Of hadden deze mensen er recht op permanent in Nederland te blijven?
Meer lezen?
In de rubriek ‘Uit de notulen van de ministerraad’ van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018 geeft Hilde Reiding een inkijkje in de wijze waarop het kabinet omging met de politieke spanning rond het asielbeleid en de kwestie van de Bosnische statushouders. Het artikel is te vinden op p. 87-95.
Onze Jaarboeken Parlementaire Geschiedenis zijn te lezen via onze website. In deze rubriek belichten we regelmatig een actueel artikel uit een van onze jaarboeken.
Foto: Bosnische vluchtelingen komen aan bij de Ripperda kazerne, 8 januari 1993.