José Sanders tijdens de Opening Academisch Jaar 2024
José Sanders tijdens de Opening Academisch Jaar 2024

José Sanders opent nieuw Academisch Jaar met thema Waarheid

Op 2 september opende José Sanders collegejaar 2024/2025 tijdens de Opening Academisch Jaar in de Vereeniging in Nijmegen. Haar speech stond in het teken van het thema van het nieuwe collegejaar: Waarheid.

'Waarheid aan een universiteit was altijd, en blijft: hoe we methodisch onderbouwen dat een en ander in elkaar zit totdat het tegendeel bewezen is en dus: fundamenteel onzeker.

Wetenschap reikt verder dan het blootleggen en bewaken van feiten; ons doel is kennis te ontwikkelen die er nog niet was, wij zoeken naar waarheid, we doen aan truth seeking”. Als universiteit kunnen we dus via het begrip ‘kennis’ de waarheid benaderen als een houding of werkwijze die kennis bevordert, en dat is essentieel voor onze kernwaarden als Radboud universiteit: we willen nieuwsgierig, verbonden en reflectief zijn.'

Kraamkamer van kennis

'We kunnen de waarheid niet pakken en bezitten, maar haar wel, in onze universitaire kraamkamer van kennis, laten groeien en versterken door er samen voor te zorgen. Samen, dat betekent: met inachtneming van wetenschappelijke spelregels en in het vertrouwen dat alle deelnemers aan het debat oprecht zoeken naar de waarheid en eerlijk openstaan voor ieders argumenten. Onze taak als universiteit is om dat zorgvuldig en integer te doen, en om studenten in die houding op te leiden. 

Hoe brengen we nu truth keeping – de kennis van ware feiten, die lastig kunnen zijn – en truth seeking, ware kennis waar we als wetenschappers naar blijven streven, bij elkaar? Welke rol speelt de universiteit, en moet zij spelen, als het gaat om de lastige waarheid?'

Bezuinigingen

'Het is essentieel dat we goed verantwoorden waarom onderzoek of samenwerking past bij onze kernwaarden. Die verantwoording verduidelijkt voor ons als universiteit onze eigen rol en taak: waarachtige, onderbouwde kennis aandragen die in de politiek kan leiden tot beleidskeuzes. Dat is de bijdrage die de samenleving van ons mag verwachten, dat rechtvaardigt de positie die we als kennisinstelling hebben, en dat bepaalt onze geloofwaardigheid uit. Juist daarom zijn de door de nieuwe regering aangekondigde bezuinigingen zo frustrerend: we weten hoe belangrijk het ontwikkelen en overdragen van nieuwe kennis is, als waarde in zichzelf, en als relevant voor de kenniseconomie waarin wij samenleven en waarvan wij afhankelijk zijn. 

Als Radboud Universiteit zullen we ons, samen met de andere universiteiten in het land, actief inzetten om de minister en regering op andere gedachten te brengen en de belangen van ons wetenschappelijk personeel en van de wetenschap niet op het spel te zetten. En omdat het belangrijk is dat studenten zich breed ontwikkelen is het ook geen goed idee om een langstudeerboete op te leggen die ertoe leidt dat studenten taken van bestuur en medezeggenschap gaan vermijden. We willen immers allemaal graag dat studenten zo vroeg mogelijk ervaring opdoen met medeverantwoordelijkheid dragen voor beleid.'

Lees de volledige speech