Koninklijke onderscheidingen voor vier (oud-)Radboudianen

Vier (oud-)medewerkers van de Radboud Universiteit en het Radboudumc ontvangen dit jaar ter gelegenheid van Koningsdag een koninklijke onderscheiding vanwege hun uitzonderlijke wetenschappelijke en/of maatschappelijke verdiensten.

Het gaat om de volgende personen:

  • Jeroen Smits, hoogleraar Comparative Economic and Human Development, Faculteit der Managementwetenschappen
    Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw
  • Guillén Fernández Reumann, hoogleraar Cognitive Neuroscience, Radboudumc
    Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw
  • Gerard Martens, em. hoogleraar Moleculaire dierfysiologie, Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica
    Officier in de Orde van Oranje-Nassau
  • Wilma de Koning, algemeen directeur Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en tot 1 juni 2021 vicevoorzitter van het college van bestuur van de Radboud Universiteit
    Officier in de Orde van Oranje-Nassau

De Orde van Oranje-Nassau is gekoppeld aan bijzondere verdiensten voor de samenleving. De onderscheiding Orde van de Nederlandse Leeuw wordt verleend voor verdiensten op het gebied van wetenschap en kunsten.

Jeroen Smits, hoogleraar Comparative Economic and Human Development

Gedurende de afgelopen twintig jaar heeft Jeroen Smits het Global Data Lab ontwikkeld: een databestand met gegevens over individuele omstandigheden en het huishouden van twee miljoen kinderen in negentig verschillende ontwikkelingslanden. Met een enorm geduld en een grote tijdinvestering heeft hij zich ingezet om technische manieren te vinden om databestanden uit verschillende soorten onderzoeken op een wetenschappelijk verantwoorde en betrouwbare manier te harmoniseren. Daardoor kunnen gegevens uit een groot aantal onderzoeken naar welvaart en welzijn van de bevolking met elkaar worden vergeleken. Deze gegevens zijn van onschatbare waarde voor onderzoekers, overheden en internationale organisaties om ontwikkelingen in ontwikkelingslanden gedurende vele jaren te volgen. Hiermee worden de effectiviteit van genomen maatregelen of het signaleren van probleemgebieden inzichtelijk gemaakt. Smits maakt deze gegevens via het Global Data Lab gratis en openbaar toegankelijk en begrijpelijk om mensen in gebieden met lage en middelgrote inkomens te helpen om inzicht te krijgen in hun situatie en de ontwikkeling daarvan. Smits houdt het Global Data Lab, dat inmiddels gegevens bevat over dertig miljoen mensen in ruim 130 landen, persoonlijk up-to-date en ontwikkelt het databestand voortdurend door ten behoeve van wetenschappelijke en maatschappelijke partijen als de OECD en de Verenigde Naties.

Guillén Fernández Reumann, hoogleraar Cognitive neuroscience

Foto Guillen Fernandez Reumann

Guillen Fernández Reumann combineert op unieke wijze wetenschappelijke prestaties op wereldniveau met een uitzonderlijke vaardigheid om jonge mensen op te leiden en te trainen in het onderzoek. Zijn onderzoek omvat twee topics: het effect van stress op het humane brein, en de werking van het menselijk geheugen. Dit onderzoek voert hij uit door verschillende disciplines, zoals cognitive neuroimaging, genetics, farmacologie en klinisch onderzoek, te integreren.

Een hoogtepunt in het wetenschappelijke werk van Fernández Reumann is de bevinding dat stress ervoor zorgt dat de aandacht in het brein naar de stressor gaat, ten koste van de cognitieve functies, en dat naderhand de cognitieve functies het juist overnemen.

Naast zijn invloedrijke onderzoek naar stress is hij ook een gerenommeerde wetenschapper op het gebied van onderzoek naar het menselijk geheugen. Bijna twintig jaar geleden behoorde hij al tot de pioniers die hersenprocessen lokaliseerden die tijdens het bestuderen van informatie ervoor zorgen dat deze informatie in het geheugen wordt opgeslagen. Een ander belangrijk aspect van zijn werk rond het menselijk geheugen is zijn onderzoek naar de invloed van bestaande kennis ('schema's' in het brein) op het leren en onthouden van nieuwe informatie.

Guillén Fernández is een voorvechter van Team Science, wat hij ook in de praktijk brengt als leider van de Healthy Brain Study. Meer dan honderd onderzoekers van verschillende Radboud-faculteiten werken daarin samen om het brein van dertigers te onderzoeken.

Gedurende zijn loopbaan heeft Fernández Reumann meerdere publicaties in vooraanstaande tijdschriften op zijn naam staan, waaronder Science, Nature Neuroscience, PNAS, Biological Psychiatry, en Molecular Psychiatry. Daarnaast zet hij zich als afdelingshoofd Cognitive Neuroscience binnen het Radboudumc in voor de carrière van onderzoekers; hij ziet hun potentieel en talenten en denkt mee in behoeften die onderzoekers hebben zodat ze zo goed mogelijk kunnen functioneren.

Gerard Martens, emeritus hoogleraar Moleculaire dierfysiologie

Gerard Martens lintjesregen

In zijn onderzoek heeft Gerard Martens zich met name toegelegd op het begrijpen van de moleculaire basis van neurodegeneratieve ziekten en ontwikkelingsstoornissen, door processen die daarmee te maken hebben te bestuderen in diermodellen. Martens heeft altijd oog gehad voor de mogelijkheden om relevante toepassingen voor de gezondheidszorg te ontwikkelen door zuiver wetenschappelijke kennis over en begrip van onderliggende moleculaire mechanismen binnen het zenuwstelsel in te zetten voor de ontwikkeling van betere medicijnen voor patiënten.

Martens’ onderzoek heeft (tot nu toe) geleid tot ruim 220 publicaties in internationale wetenschappelijke tijdschriften, zoals Nature, Science, PNAS, Neuron en Cell. Zijn beste artikelen zijn honderden keren door internationale onderzoekers geciteerd. Dit alles heeft hem tot een uitzonderlijk succesvolle en een internationaal erkend wetenschapper gemaakt.

Daarnaast heeft zijn onderzoek heeft in totaal maar liefst twaalf patenten opgeleverd op het terrein van innovatieve protocollen en methoden, geneesmiddelen en van specifieke eiwitten die belangrijk zijn voor de aanmaak van neurale boodschappers die nodig  zijn voor het normaal functioneren van het centraal zenuwstelsel. Ook zijn er uit zijn werk twee bedrijven voortgekomen (NeuroDrug Research Ltd en Drug Target ID) die de toepassing van de wetenschappelijke kennis voor de maatschappij voorop stellen.

Wilma de Koning, Algemeen directeur Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen

Wilma de Koning lintjesregen

Wilma de Koning heeft zich vanaf 1987, aanvankelijk als docent, maar al snel als bestuurder, ten dienste gesteld van het onderwijs. In haar lange carrière heeft zij tot op de dag van vandaag grote betekenis gehad voor het hoger onderwijs in Nederland. In de bijna acht jaar dat zij lid was van het college van bestuur van de Radboud Universiteit heeft zij belangrijke resultaten behaald op onder andere de terreinen van diversiteit, sociale veiligheid en de inrichting en ontwikkeling van de campus. Ook heeft ze duurzaamheid als belangrijke waarde van de Radboud Universiteit succesvol op de kaart gezet.  De impact van haar inzet is voelbaar voor alle medewerkers en studenten op de universiteit. Zo bracht zij als eerste vrouwelijke bestuurder in het college van bestuur van de universiteit de noodzaak van vrouwen op topposities onder de aandacht. Ook op het gebied van personeelsbeleid probeerde De Koning het verschil te maken door de mens achter de medewerker te zien middels haar visie Moed, Verbinding en Openheid. In 2021 nam zij afscheid bij de Radboud Universiteit, waarbij haar doortastendheid, werkkracht en gedrevenheid door haar idealen evenals haar oprechtheid en integriteit werden geprezen. Wilma de Koning heeft zich laten kennen als iemand die zich uitspreekt over haar opvattingen, ook als het gaat om moeilijke kwesties waarover anderen liever hun mond houden.

Uitreiking

De Koninklijke onderscheidingen zijn op dinsdag 26 april uitgereikt door burgemeester Bruls van gemeente Nijmegen aan Gerard Martens en Guillén Fernández Reumann  (bovenstaande foto's van hen zijn bij de receptie later op die dag gemaakt). De uitreiking aan Jeroen Smits is online gedaan, hij ontvangt het daadwerkelijke lintje op een later moment. Het lintje van Wilma de Koning is uitgereikt door burgemeester Judith Keijzers-Verschelling van de gemeente Oirschot.