Als eerbetoon aan Leon Wecke en zijn werk voor het Centrum voor Internationaal Conflict - Analyse & Management (CICAM) van de Radboud Universiteit en de Nederlandse samenleving reikt het CICAM de Leon Weckeprijs uit aan een in Nederland werkzaam persoon die een kritisch en/of dwars geluid laat horen in de publieke discussie rondom oorlog, vrede en internationale politiek. Dit kan een wetenschapper zijn, maar ook een publicist, een politicus, een medewerker van een internationale (non-gouvernementele) organisatie, of een student. De bijdrage(n) van deze persoon kan/kunnen de vorm hebben van artikelen in kranten, blogs of week- of vakbladen, media-optredens, lezingen of colleges. Deze activiteiten zijn maatschappelijk relevant, dragen een alternatieve visie aan, zijn prikkelend en dagen uit om op een andere manier naar de problematiek te kijken.
Can reageert verheugd op de toekenning, te meer vanwege zijn verwantschap met het denken van Wecke. Hij leerde hem kennen als researcher van het tv-programma Zembla (tussen 2005 en 2011), toen Wecke een van zijn informanten was. ‘Ik vond zijn manier van uitleggen erg prettig. Ik voel me verwant met Leon omdat hij een pacifist was in hart en nieren en volkomen terecht de koning van de vredesbeweging werd genoemd. Hij en ik geloven in een vreedzame planeet, liever een slechte vrede dan een goede oorlog.’
Aandacht voor jihadgangers
De jury honoreert kritische en dwarse denkers die een bijdrage leveren aan de publieke discussie over oorlog, vrede en internationale politiek. Het juryrapport noemt het werk van Can ‘kritisch ten aanzien van onrecht’, en prijst hem in het zoeken naar ‘nuance, diepgang en oprechte interesse in wat mensen drijft’. In zijn programma Retour Kalifaat (2021) onderzocht Can de motieven van drie in Syrië gevangen genomen westerse jihadgangers. Het juryrapport ziet hierin een verwantschap met het denken van Wecke, die altijd een doorbraak zocht in het gangbare zwart-witdenken over oorlog en vrede. Ook Wecke zocht aandacht voor wat mensen drijft, juist ook mensen die zich volgens het gangbare beeld schuldig maken aan ‘geweld en terrorisme’.
Gevraagd naar de huidige berichtgeving over de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, brengt Can een aantal onderbelichte invalshoeken om de aandacht: ‘Wat ik mis is de economische kant van deze oorlog. Hoeveel verdient de militaire economie hieraan? Welke bedrijven, wat voor soort wapens? Ook hoor ik weinig over de schade aan de natuur.’ In dit ‘dwarse geluid’ horen we een echo van de colleges en lezingen van Wecke.
Leon Weckeprijs
Politicoloog/polemoloog, docent, columnist, inspirator en kritisch kompas Leon Wecke (1932-2015) was vijftig jaar geleden betrokken bij de oprichting van het Studiecentrum voor Vredesvraagstukken en heeft sindsdien een indrukwekkende bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van zijn instituut, nu het Centrum voor Internationaal Conflict - Analyse & Management (CICAM) van de Radboud Universiteit Nijmegen. Als universitair docent heeft hij generaties studenten weten te boeien met zijn colleges over oorlog en conflict, vrede en veiligheid. Daarnaast was hij een meester in het ‘vertalen’ van wetenschappelijke inzichten voor een breder, ook niet-universitair publiek. In honderden lezingen en interviews, geschreven en gesproken columns heeft Leon Wecke gedurende vijftig jaar blijk gegeven van een kritische, dwarse visie op de (internationale) veiligheidspolitiek; een visie waarin hij met humor en relativeringsvermogen ook de meest complexe ontwikkelingen wist te duiden. Leon werd vaak als ‘dwarsdenker’ gezien.
Eerdere toekenningen Leon Weckeprijs
2018: Carolien Roelants (NRC Handelsblad)
2020: Ko Colijn (Instituut Clingedael)