Bijeenkomst The Eighties met Marlou Schrover
Bijeenkomst The Eighties met Marlou Schrover

Marlou Schrover over het vluchtelingenbeleid ten tijde van de kabinetten-Lubbers

Op uitnodiging van de onderzoeksgroep ’The Eighties’ sprak de Leidse hoogleraar Marlou Schrover op 14 januari 2025 over de ontwikkelingen van het Nederlandse beleid ten aanzien van vluchtelingen in de lange jaren tachtig. Schrover is hoogleraar Economische en Sociale Geschiedenis in Leiden met een speciale belangstelling voor migratie en diversiteit. CPG-onderzoeker Fons Meijer reageerde op Schrover met een korte aanvulling over de parlementaire dynamiek en de relatie tussen immigratie- en minderhedenbeleid in de context van Nederland als multiculturele samenleving.

Schrover memoreerde dat de term ‘asielzoeker’ pas in de jaren negentig als categorie opdook naast het daarvoor meer gangbare ‘vluchteling’. Tot die tijd hadden vluchtelingen vaak al een vluchtelingenstatus en dus recht op asiel voor ze in Nederland aankwamen. Tot halverwege de jaren tachtig was er ook nauwelijks aandacht voor migratie in verkiezingsprogramma’s. Met statistieken onderstreepte Schrover verder de stelling dat er op het gebied van het vluchtelingenbeleid belangrijke veranderingen optraden die grote invloed hadden op het regeringsbeleid, veranderingen die doorwerken tot op de dag van vandaag.

Schrover wees op een reeks ontwikkelingen die zich voordeden in de periode-Lubbers en blijvende sporen nalieten op de beleidsvorming en de politieke debatten. Startpunt vormde de komst van vluchtelingen uit Iran rond 1979 (eerst voor het regime van de Sjah, later voor de Islamitische republiek van Khomeini), gevolgd door de komst van Tamils – vooral jonge mannen – uit Sri Lanka omstreeks 1985. Onder invloed van Defense for Children werden acties ontwikkeld die gericht waren op het wekken van sympathie voor kinderen-vluchtelingen. Nederland werd onder meer geconfronteerd met asielzoekers die opgevangen werden in kerken, nieuwe redenen voor asielaanvragen die samenhingen met de komst van verschillende groepen (zoals homoseksuelen), racistische vooroordelen en reacties daarop (RaRa), de vraag of aspecten van het emancipatiebeleid nog eens overgedaan zouden moeten worden, het vraagstuk van de illegale vluchtelingen (ook als nasleep van de Bijlmerramp), debatten over beperking en terugkeer en de toekenning van een nieuwe status aan een grote groep (tijdelijke) vluchtelingen uit voormalige Joegoslavië.    

In de daaropvolgende discussie wees Schrover onder meer nog op het belang van de Europese context, vooral de vergelijkbare situatie in België en de Bondsrepubliek, en de rol van politici die de zaak doelbewust groter en problematischer maakten.

Literatuurverwijzing

Marlou Schrover, ‘De opkomst van de asielzoeker’, in: David de Boer en Geert Jansen (red.), De Vluchtelingenrepubliek. Een migratiegeschiedenis van Nederland, (Amsterdam 2023).

Contactinformatie