Als arts moet ik per jaar een bepaald aantal uren nascholing doen om mijn registratie te behouden. Toen ik deelnam aan een cursus van acht uur, waarvan één uur als docent, kreeg ik tot mijn verbazing maar zeven uur nascholing toegekend. Ik belde om te vragen waarom dat was. Het antwoord vond ik verbijsterend: ‘Tijdens het uur dat je zelf doceerde, heb je niets geleerd. Daarom registreren we zeven uur.’
Blijkbaar was voor deze persoon niet duidelijk dat je van les geven vaak meer leert dan van een cursus volgen. Wie lesgeeft wil zich goed voorbereiden, relevante literatuur lezen, en nadenken over alle moeilijke vragen die studenten kunnen gaan stellen en de antwoorden die daarop te geven zijn. Daarvan leer je niet alleen heel veel, de stof beklijft ook beter. Wie onderwijs geeft, zal dit herkennen.
Daarom is het ook zo waardevol als studenten, onder begeleiding van een docent, aan elkaar lesstof uitleggen. Meer dan eens komt het voor dat studenten die overtuigd zijn te weten hoe het zit, er tijdens hun eigen uitleg achter komen dat er toch iets niet blijkt te kloppen. Dat is heel leerzaam. Als studenten uitleg geven aan elkaar is het wel belangrijk dat er een docent is die in de gaten houdt of er geen misconcepties ontstaan of onweersproken blijven en die lastige vragen kan beantwoorden waar studenten zelf niet uitkomen. Mochten er vragen gesteld worden die bij de huidige stand van de wetenschap niet te beantwoorden zijn, dan kan de docent studenten begeleiden bij het stellen van nieuwe scherpe onderzoeksvragen. Bovendien draagt de docent bij aan sfeer en motivatie.
Ook voor docenten is deze werkwijze waardevol. Zij krijgen een goed beeld van de vragen die leven onder studenten en ook hoe je iets wel en niet moet uitleggen. Er is wel lef voor nodig, want als docent raak je wel wat controle kwijt. Maar voor wie echt goed in de stof zit, is het vooral leuk en spannend om op deze manier te werken.
Voor studenten kan deze aanpak in eerste instantie soms lastig zijn. Het is ook hard werken. Maar meestal realiseren ze zich snel dat ze hierdoor de stof veel beter gaan begrijpen en onthouden: dat ze beter leren door een ander iets te leren.