‘Voor het oplossen van de grote uitdagingen waarvoor de wereld staat, is het van cruciaal belang dat de resultaten van onderzoek en wetenschap vrij toegankelijk zijn. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het nog niet altijd: de toegang tot (publiek gefinancierd) onderzoek wordt regelmatig beperkt. Dat is onwenselijk, omdat dit zorgt voor ongelijkheden in de toegang tot kennis. […]’
Zo begint de kamerbrief die Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, op 29 maart naar de Kamer heeft gestuurd. In de brief benadrukt de minister dat open science een belangrijke kernwaarde is in onderzoek en is het van cruciaal belang dat de resultaten van onderzoek en wetenschap vrij toegankelijk zijn. ‘Dit komt het vertrouwen in de wetenschap ten goede en zorgt voor een verbeterde verbinding tussen wetenschappers en de maatschappij’, schrijft Dijkgraaf.
Slavenregisters
In de brief worden ook drie voorbeelden genoemd die de kracht van open science illustreren. Een van die voorbeelden is het project Slavenregisters van Coen van Galen:
‘Toegang tot familiegeschiedenis: In een samenwerking tussen Nederlandse, Surinaamse, Curaçaose en Arubaanse (onderzoeks)instellingen worden bevolkingsarchieven vrij online beschikbaar gemaakt voor wetenschappers en publiek. De database verbindt personen die voorkomen in diverse archiefbronnen, zoals de slavenregisters, emancipatieregisters, de burgerlijke stand en volkstellingen. Dit maakt het voor mensen gemakkelijker om voorouders op te sporen en achter de rol van de eigen familie in de slavernij te komen. Zo’n open onderzoek heeft een enorme impact op het gevoel van identiteit van vele mensen. Het wordt voor deze mensen namelijk mogelijk om hun roots en achtergronden te achterhalen en te begrijpen. Naast het feit dat vrijwilligers worden aangemoedigd om mee te werken aan het project, wat de publieke betrokkenheid nog verder vergroot, worden de onderzoeksresultaten ook gebruikt in het onderwijs en in de culturele sector.’
Convenant
Er is een convenant ondertekend tussen verschillende open science partners om op landelijk niveau samen te werken en de transitie naar open science te versnellen. Het tijdelijke regieorgaan (tot 2031), Open Science NL, zal de beschikking hebben over de open sciencemiddelen uit het fonds voor Onderzoek en Wetenschap.
Lees de volledige brief hier