Wie het visitekaartje van het Rijk van Nijmegen opent, vindt als eerste bezoektip ‘de betoverende natuur van de Overasseltse en Hatertse Vennen’. Met dank aan Staatsbosbeheer, die met tal van ingrepen de heidevelden en de vennen in glorie heeft hersteld. Dit trekt behalve wandelaars en fietsers ook commerciële partijen die een kans ruiken. Zo bekroont Thermen Berendonk haar ‘100% duurzame welnessbeleving’ met een fonkelnieuw hotel met 102 kamers en twee restaurants, heeft Landal Roompot plannen voor een vakantiepark, en trekken ook enkele campingboeren nieuwe gasten naar het gebied.
Hoe in dit ecologisch kwetsbaar gebied alle belangen te verenigen? In de werkpraktijk ligt zo’n vraag in handen van een brede waaier aan expertises, terwijl in het universitair onderwijs studenten zich veelal verdiepen in één vakgebied: de een wordt jurist, de ander ecoloog en een derde omgevingswetenschapper. In een nieuw onderwijsinitiatief slaan deze drie disciplines de handen ineen, waardoor de deelnemende studenten een veel beter beeld krijgen van de uitdagingen waarvoor ze straks als professional komen te staan.
Voorbereiden op werkveld
Joseline Houwman, projectmanager Healthy Landscape en één van de docenten van het nieuwe programma, wijst op de traineeships waarmee het werkveld afgestudeerden vaak moet bijscholen, juist ook om hun vakkennis te verrijken met inzichten uit andere disciplines. ‘Dit nieuwe programma is een soort traineeship al tijdens de opleiding. Zo zijn studenten beter voorbereid op wat het werkveld vraagt.’
In de deze maand te starten nieuwe bachelorcursus komen zestien studenten uit drie faculteiten samen om aan een en dezelfde opdracht te werken: binnen drie maanden een aantal toekomstscenario’s ontwerpen voor de Hatertse Vennen. ‘Zo leren ze elkaars taal kennen’, zo benoemt Houwman een van de leereffecten. ‘De jurist leert beter hoe een ecoloog praat, de ecoloog komt in aanraking met de kijk op de wereld van een bestuurskundige. Welke gemeenschappelijke taal is nodig om elkaar te kunnen begrijpen?’
Zorg om natuurwaardes
Zo richt de ecoloog welhaast als vanzelf het oog op de natuurwaardes van de rode dopheide, en op de biodiverse rijkdom van het gebied. Een van de uitgangspunten in het door de studenten te ontwerpen scenario, is de zorg om deze waardes. ‘We schrijven niks voor’, benadrukt ecoloog Constant Swinkels, samen met jurist Simon Tans initiatiefnemer van het programma. ‘Maar de studenten zullen de zorg om ecologische waardes moeten meenemen.’ De vennen ontberen het stempel van Natura-2000, en zijn daarmee niet maximaal wettelijk beschermd tegen ingrepen. ‘Dus je staat voor de uitdaging om desondanks een kader te ontwerpen om de natuurwaardes te beschermen. Zonder al die soorten verliest dit gebied zijn unieke karakter.’
Vrienden van de Vennen
De zestien studenten gaan begeleid door vijf docenten zich drie maanden verdiepen in het gebied, onder meer met gesprekken met allerlei deskundigen: van de Vrienden van de Vennen tot de campingboeren, van Staatsbosbeheer tot de omgevingsdeskundigen van de drie aanpalende gemeentes en de provincie. Daarna volgt de presentatie van de scenario’s.
De initiatiefnemers benadrukken de bijzonderheid van het programma, dat inhaakt op het streven van de universiteit om elke student gedurende de studie in aanraking te brengen met duurzaamheid. Zo’n scenario-ontwerp gebeurt al binnen sommige programma’s van de Radboud Honours Academy, een extra activiteit bovenop de studie. ‘Dit programma is geïntegreerd in de studie, en dat over drie faculteiten’, prijst Swinkels de kwaliteit ervan. ‘Dit kan een model worden voor veel meer onderwijs aan deze universiteit.’
Lees meer over duurzaamheid in het onderwijs aan de Radboud Universiteit.