Nieuwe technologische ontwikkelingen worden nogal eens uiteenlopend ontvangen. Sommigen zijn positief en zien allerlei kansen, anderen zijn bezorgd en wijzen vooral op gevaren. Hooggespannen verwachtingen worden vaak niet waargemaakt, gevreesde gevaren worden in de praktijk beteugeld en uiteindelijk vindt de techniek een plek, nogal eens op een manier die niet was voorzien.
Op dit moment is er veel aandacht voor een ontwikkeling die in korte tijd voor velen toepasbaar is geworden dankzij een uitgekiende marketingstrategie. Op basis van meer of minder specifieke zoekvragen kun je 'gratis' teksten laten genereren. Deze teksten worden gemaakt door een grote hoeveelheid bestaande teksten zo door elkaar te husselen dat het lijkt alsof er nieuwe tekst ontstaat. Natuurlijk is het niet echt gratis: iedereen die dit systeem gebruikt, levert kennis en data aan het bedrijf dat achter deze technologie staat. Ook in ecologisch opzicht is het genereren van teksten niet gratis: elke ingevoerd verzoek kost veel energie.
Ik ben ondertussen wel gewend aan het feit dat velen er geen probleem mee hebben hun data weg te geven aan vooral Amerikaanse en Chinese bedrijven, die niet onder Europese regelgeving vallen. Toch verbaast het me hoe makkelijk velen ook nu in zee gaan met een bedrijf dat alle gegevens opslaat buiten bereik van de Nederlandse regelgeving en daarmee bijdragen aan de verbetering van het systeem. Binnen afzienbare tijd zal dit systeem zo goed zijn dat er waarschijnlijk geld voor gevraagd gaat worden. Op welke manier dat gaat gebeuren, is nog niet bekend – moet de universiteit straks betalen om te controleren of een tekst door AI is gemaakt en door wie? Moet je gaan betalen om je tekst betrouwbaar te laten zijn, of uniek? We gaan het zien.
Welke rol gaat AI voor teksten spelen in onderwijs en onderzoek? Wie teksten laat genereren om zelf niet meer te hoeven nadenken of voldoende kennis paraat te hebben, zal best nog van een koude kermis thuiskomen. Als je een onderwerp niet goed beheerst en je laat er een tekst over maken ben je immers niet in staat het resultaat goed te beoordelen op kwaliteit en betrouwbaarheid.
De kern van academische vorming is kritisch omgaan met kennis en van daaruit nieuwe kennis generen. Dat kost moeite. Maar zonder die moeite stokt de ontwikkeling. Natuurlijk zal het mogelijk zijn om voor een AI-gegenereerd essay of scriptie, een aardig cijfer te krijgen, maar de enige die je daar echt mee benadeelt ben je uiteindelijk zelf. Als je via fraude (want dat is het) een diploma krijgt, loop je de rest van je leven een risico. Immers, een bedrijf dat uit is op winst, weet hoe jij die tekst hebt gegenereerd. Erger is, dat iedereen (inclusief jezelf!) die denkt dat je op basis van je diploma bepaalde academische vaardigheden hebt, zal merken dat het nogal tegenvalt als je die vaardigheden moet inzetten. Het gaat om eigen academische vorming. Maar in de kern ga ik ervan uit dat studenten studeren om zich te ontwikkelen en niet om alleen maar een diploma te halen.
Maar laat ik positief eindigen. Ik denk dat de meeste studenten en medewerkers deze nieuwe technologie op een veilige, goede en eerlijke manier willen inzetten. Niet om te doen alsof ze de door AI gegenereerde teksten zelf hebben gemaakt, maar door zich te laten ondersteunen en zich te verbeteren door een dergelijk systeem te gebruiken. Als zo’n systeem er komt zal ik het graag gebruiken en dan worden mijn columns vast beter leesbaar!
Disclaimer: deze tekst is door humane intelligentie tot stand gekomen. Artificiële intelligentie is gebruikt om feiten te controleren.
Han van Krieken is rector magnificus van de Radboud Universiteit.