Teacher-in-Residence Kevin op de vraagarticulatiesessie van NOLAI bij de regiobijeenkomst van de VO-raad
Teacher-in-Residence Kevin op de vraagarticulatiesessie van NOLAI bij de regiobijeenkomst van de VO-raad

Vraagarticulatiesessie voor schoolleiders

Vorige week was NOLAI te gast op een regiobijeenkomst van de VO-raad. Co-creatiemanager Marjolein Geerits en Teacher-in-Residence Kevin van der Pol gaven een presentatie over NOLAI en verzorgden een vraagarticulatiesessie. Locatie: Het Rijks, een vmbo-school in Nijmegen. Aanwezig: zo’n 50 schoolleiders uit de regio Oost. Welke thema’s spelen er bij schoolleiders op het gebied van AI in onderwijs? En hoe gaat zo’n vraagarticulatiesessie nu precies in zijn werk?

AI heeft vergaande consequenties voor het onderwijs. Gelukkig zijn er niet alleen risico’s, maar ook kansen. Met behulp van AI kunnen we bijvoorbeeld de digitale geletterdheid en de motivatie van leerlingen verhogen. Ook biedt AI kansen om meer onderwijs op maat aan te bieden, de leerwinst te verhogen en uitval te voorkomen. Bovendien kan de inzet van AI in onderwijs de kansengelijkheid van leerlingen vergroten en voor leraren les- en voorbereidingstijd vrijspelen. Maar Marjolein stelt meteen de aanwezigen gerust: “Bij NOLAI zoeken we steeds naar een hybride vorm van intelligentie. Er blijft dus een rol voor de leraar.” 

AI als oplossing 
 

Waar denken schoolleiders nu aan, als het gaat over AI in onderwijs? Dat is mooi te zien in onderstaande woordwolk. ChatGPT, kansen en ontwikkeling worden vaak genoemd, maar ook fraude. Co-creatiemanager Marjolein Geerits: “Wat leeft er nu op jullie school, waar AI mogelijk een oplossing voor zou kunnen bieden? Tegen welke problemen lopen jullie aan, en hoe zou een oplossing met AI eruitzien? En waar zit de expertise in Nederland op dat gebied? Daar kunnen we bij NOLAI over meedenken.” Een vraagarticulatiesessie is daarbij het startpunt.  

Woordwolk over de vraag: Waar denk je aan bij AI in onderwijs? op de regiobijeenkomst van de VO-raad
Woordwolk over de vraag: Waar denk je aan bij AI in onderwijs? op de regiobijeenkomst van de VO-raad

Co-creatieproject Quadraam
 

Bij de regiobijeenkomst van de VO-raad waren twee schoolleiders aanwezig die momenteel samenwerken met NOLAI aan een co-creatieproject. Een van hen is Léon Lucas, voorzitter van de centrale directie van het Candea College, onderdeel van Stichting Quadraam. Hij vertelt kort over ‘zijn’ project: Bevordering van zelfregulatie bij het schrijven van essays. Léon: “Het grootste inzicht is voor mij wel geweest dat AI niet alleen maar generatieve AI is, maar dat het ook iets kan betekenen voor het leren van kinderen.”

Co-creatieproject Het Rijks
 

Gastheer Twan van den Hazenkamp werkt momenteel met Het Rijks mee aan een projectvoorstel voor de nieuwe ronde co-creatieprojecten. Op zijn vmbo-school merkte hij dat leerlingen door een gebrek aan begrippenkennis of een beperkte woordenschat vaak moeite hadden met toetsen en examens. Twan: “Over welke begrippen struikelen leerlingen? En kunnen we ze met behulp van AI trainen om hun woordenschat te vergroten, zodat ze voor het examen, maar ook in het echte leven beter beslagen ten ijs komen?”

Woordwolk over de vraag: Met welke thema's willen schoolleiders aan de slag? op de regiobijeenkosmt van de VO-raad
Woordwolk over de vraag: Met welke thema's willen schoolleiders aan de slag? op de regiobijeenkosmt van de VO-raad

Relevante thema’s 
 

De projecten van het Candea College het Het Rijks spreken tot de verbeelding bij de aanwezige schoolleiders. Marjolein en Kevin laten nog enkele co-creatieprojecten van NOLAI zien. Dan begint de vraagarticulatiesessie. Met welke thema’s zouden de schoolleiders zelf aan de slag willen? Vooral het lerarentekort is een vraagstuk dat veel wordt genoemd, zoals te zien is in de woordwolk hierboven. Maar ook de hoge werkdruk en de motivatie van leerlingen. Op basis van de respons selecteren Marjolein en Kevin 7 thema’s waarmee de aanwezigen in groepjes aan de slag gaan. 

  1. Lerarentekort 
  2. Motivatie leerlingen 
  3. Leesvaardigheid verbeteren 
  4. Examenresultaten verbeteren 
  5. ChatGPT 
  6. Profielkeuze 
  7. Digitale geletterdheid 

Vraagarticulatie in 3 stappen 
 

Ieder groepje krijgt de opdracht om rond het gekozen thema een situatieschets te maken: een beschrijving van een situatie waarin ze graag verandering zien. Vervolgens bespreekt ieder groepje welke behoeftes er spelen in de gekozen praktijksituatie. Ten slotte mogen de groepjes out-of-the-box brainstormen over mogelijke oplossingen met AI. Welke oplossing met AI sluit het beste aan bij de behoeftes? 

De poster waarop deelnemers aan de vraagarticulatiesessie van NOLAI hun vraagstukken, behoeftes en oplossingen in kunnen vullen
De poster waarop deelnemers aan de vraagarticulatiesessie van NOLAI hun vraagstukken, behoeftes en oplossingen in kunnen vullen

Gedeelde zorgen 
 

De aanwezigen duiken direct in de thema’s en er ontstaan mooie gesprekken. Er is onderling veel herkenning bij de gekozen situaties. Veelgenoemde zorgen die spelen bij schoolleiders zijn bijvoorbeeld de beperkte mogelijkheden voor alternatieve toetsvormen, fake news en deep fakes, weinig motivatie bij leerlingen door het verouderd curriculum, het lerarentekort dat wordt veroorzaakt door een verkeerd beeld van het vak, en de continue afleiding van het leren en lezen door smartphones. 

Inspirerende werkvorm 
 

Hoe inspirerend deze werkvorm is, blijkt uit de korte presentaties die de groepjes na afloop van de vraagarticulatiesessie geven. Alleen de namen van de AI-toepassingen die de schoolleiders bedacht hebben, zijn al enorm scherp en creatief. Zo kwam de groep die het thema digitale geletterdheid had, met een “OnderwAIs-assistent”. Rond het thema examenresultaten werd de “Slaag-generator” bedacht: een toepassing die gemaakte toetsen en schoolexamens analyseert om per leerlingen een persoonlijk leerplan te maken, zodat ze goed voorbereid de centrale examens ingaan. En om de leesvaardigheid van leerlingen te vergroten, werd “Taylor Swift leert me lezen” bedacht; een toepassing die inspeelt op de expertparadox van ChatGPT.  

De vraagarticulatiesessie van NOLAI bij de regiobijeenkomst van de VO-raad is in volle gang
De vraagarticulatiesessie van NOLAI bij de regiobijeenkomst van de VO-raad is in volle gang

Van vraagarticulatiesessie tot co-creatieproject 
 

Aan het einde van de vraagarticulatiesessie werden de aanwezige schoolleiders uitgenodigd om desgewenst met NOLAI door te praten over hun vraagstuk. Mogelijk rollen er uit die verkenning weer een paar mooie nieuwe co-creatieprojecten! NOLAI organiseert ieder jaar verschillende vraagarticulatiesessie, verspreid over het hele land. Daar halen we vraagstukken en problemen op die leven in het onderwijs. Ieder jaar werken we 10 vragen uit tot co-creatieprojecten: onderzoeksprojecten waarbij we met scholen, onderzoekers en partners uit het bedrijfsleven een prototype ontwikkelen van een AI-toepassing die leraren en leerlingen écht helpt. Wil je op de hoogte blijven van onze projecten, of zelf graag deelnemen aan een vraagarticulatiesessie? 

Schrijf je in voor de NOLAI Nieuwsbrief

Contactinformatie

Organisatieonderdeel
Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI)
Thema
Kunstmatige intelligentie