'In Tanzania ben ik echt dokter geworden'

Geneeskundestudent Thijs Richters verruilde voor zijn coschap het Nijmeegse voor Tanzania. Hij komt terecht in Sengerema, een klein dorp ten zuiden van Lake Victoria. Met steun van het universiteitsfonds kon hij ervaring opdoen in het plaatselijke ziekenhuis. 'In Tanzania ben ik echt dokter geworden.'

Geen studentenkamer, maar een hek om het terrein waar je woont, slaapt en werkt. Tijdens zijn verblijf in Sengerema woonde Thijs op een compound. Het ziekenhuisterrein werd van de buitenwereld gescheiden met een hek. In de omgeving was sprake van criminaliteit. Of neem de vooravond van de verkiezingen, toen de politie vlakbij het compound relschoppers kalmeerde met traangas. De deur was echter niet altijd gesloten. 'Twee zondagen in de maand mochten bedelaars en kinderen aanbellen voor een aalmoes.' En de poort ging ook open voor Thijs, die in de weekenden soms naar de dichtsbijzijnde grote stad Mwanza trok. 'Dan kon ik even bijkomen van alle indrukken. Ik maakte rare en heftige dingen mee.'

Tweeling

De onaangekondigde geboorte van een tweeling op de labour ward is daar een goed voorbeeld van. Thijs: 'Op een gegeven moment kwam een hoogzwangere vrouw met koorts en ontsluiting naar ons ziekenhuis. Dan gaan alle alarmbellen af. We gingen uit van een eenling – dat weet je niet zeker, want in Tanzania worden geen echo’s gemaakt. Toen het eerste kindje geboren was, zagen we meteen: die is heel klein. Er moet er nog één aan komen!'.

Achteraf bleek dat de moeder pas zo’n zevenentwintig weken zwanger was. De baby’s werden uiteindelijk op de intensive care – een aparte afdeling voor vroeg geboren baby’s was er nog niet - wekenlang intensief verzorgd en beademd. Moeder, een jaar of achttien, was zo druk met haar kinderen dat ze af en toe haar eigen medicijnen tegen longontsteking vergat. Als Thijs alweer in Nederland is, verneemt hij het verdrietige nieuws dat één van de baby’s het toch niet gered heeft.

Wereld van verschil

Als het om de medische zorg gaat, is Tanzania een wezenlijk ander land dan Nederland, weet Thijs. 'Er zijn nog ziekenhuizen zonder dokters. Daar werken wel verplegers die een infuus aan kunnen leggen of wat pijnstilling kunnen geven, maar een operatie uitvoeren kan bijvoorbeeld niet. Daar komt bij dat het voor veel mensen lastig is om naar een ziekenhuis te gaan. Ze hebben er het geld niet voor.'

Het ziekenhuis waar Thijs werkte, verschilt als dag en nacht van de ziekenhuizen die wij kennen. 'Er zijn veel minder faciliteiten. In het ziekenhuis in Sengerema werkten goede artsen, we hadden een röntgenapparaat, en konden testen op veelvoorkomende ziektes zoals malaria, hiv en tbc. Maar ziektes die niet veel voorkomen, kun je moeilijk opsporen. We zijn in Nederland gewend om even het kaliumgehalte in het bloed te testen of een beeld te maken van de nierfunctie. Dat soort dingen kun je in Tanzania niet doen.'

Dat Thijs moest roeien met de riemen die hij had, geldt ook voor het contact met patiënten. Zij waren het Engels niet machtig, en voor Richters was het Swahili allesbehalve een eerste taal. Richters moest zich daarom snel het medische vocabulaire in die taal eigen maken. 'Het is een moeilijke taal, maar ik had hem echt nodig om een beeld te krijgen van het ziektebeeld. Soms hielpen Tanzaniaanse verpleegkundigen in opleidingen mij door even als tolk op te treden. Zij spraken heel goed Engels.'

Dokter geworden

'De ervaring die ik tijdens mijn tropencoschap heb opgedaan, is zo bijzonder. Het is de heftigheid, het avontuur en alles wat je leert tezamen. In Tanzania ben ik echt dokter geworden. Soms zagen we wel dertig mensen op een dag. Je kan er zo veel goeds doen. Hier zie je veel minder patiënten, en ben je meer bezig met administratie. Uiteindelijk is dat beter, want dat komt de gezondheid dan weer ten goede.'

Of hij er aan denkt terug te gaan naar Sengerema? 'Ja,' zegt Thijs, 'dat zou ik heel graag doen. Ik zou heel graag terug willen naar die plek om de mensen weer te zien. Over een carrière als tropenarts heb ik lang nagedacht, maar dat ben je meestal maar voor een paar jaar. Nu denk ik er over om huisarts te worden. Je bent eigen baas, en kunt dus in vrijheid een stappenplan opstellen voor de patiënt.'

Toleranter

En wie de kans krijgt, zou volgens Thijs absoluut naar het buitenland moeten gaan tijdens zijn studie. 'Ik relativeer meer, het heeft mijn blik echt verbreed.' Dat is ook nodig op dit moment, vindt hij. 'Mensen zijn bang voor vluchtelingen omdat ze niet weten wat een andere cultuur betekent. Een buitenlandverblijf en een kennismaking met andere culturen maakt je veel toleranter.'