drs. B.C. van den Berg (Bernardien)

Het scriptorium van de regularissen van Onze-Lieve-Vrouw in de Hage te Helmond (1462-1543)

Nadat het klooster van de reguliere kanunnikessen van Soeterbeeck te Deursen bij Ravenstein in 1997 zijn deuren sloot, is de oude kloosterbibliotheek in bruikleen gegeven aan de Universiteitsbibliotheek Nijmegen. Sinds 2005 is de collectie een onderzoeksobject van Nijmeegse boekhistorici.

De collectie bestaat uit 45 laatmiddeleeuwse, voornamelijk liturgische handschriften, 33 fragmenten en ongeveer 600 post-middeleeuwse handschriften en oude drukken en is samengesteld uit boeken die van verschillende kloosters afkomstig zijn. Verhuizingen, fusies en onderlinge relaties van (vrouwen)kloosters in het bisdom Luik liggen aan de samenstelling van de collectie ten grondslag. In de loop der eeuwen zijn ook boeken uit de collectie vervreemd.

Volgens de literatuur is het klooster Onze-Lieve-Vrouw in de Hage te Helmond (1462-1543) een van de toeleveranciers van de Collectie Soeterbeeck. In de literatuur worden meerdere handschriften uit de Collectie Soeterbeeck om verschillende redenen aan het Helmondse klooster verbonden, maar het is niet duidelijk of met de Helmondse afkomst productie of gebruik wordt bedoeld, terwijl de productie van twee vesperales in het Helmondse klooster door het colofon wordt bewezen.

Mijn studie wil onderzoeken of en in hoeverre vastgesteld kan worden welke handschriften uit de Collectie Soeterbeeck, of die daaruit vervreemd zijn, zijn vervaardigd in het klooster Onze-Lieve-Vrouw in de Hage te Helmond en op basis van welke inhoudelijke en materiële kenmerken dat vastgesteld kan worden. Zij levert daarmee een bijdrage aan het in kaart brengen van de ontstaansgeschiedenis van de historische boekcollectie, draagt bij aan de kennis over het functioneren van een scriptorium in een vrouwenklooster in de Lage Landen rond 1500 en levert een methode om handschriften aan een scriptorium toe te schrijven.

Promotores: Prof. dr. P.J.A. Nissen, dr. A.H. Poirters