prof. dr. M.J.M. Schaaf (Marcel)

Tijdens mijn hele carrière heeft mijn onderzoek zich gericht op de biologie van stress, met een specifieke focus op de rol van corticosteroïd-hormonen. Corticosteroïden zijn van groot belang in de medische wereld. Ten eerste speelt het hormoon cortisol, het voornaamste corticosteroïd in ons lichaam, een centrale rol bij de effecten van stress. De meeste van deze effecten zijn schadelijk en kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Echter, cortisol heeft ook gunstige effecten op onze gezondheid, maar de mechanismen achter deze positieve effecten zijn nog grotendeels onbekend. Ten tweede hebben corticosteroïden een groot therapeutisch potentieel. Synthetische afgeleiden van cortisol, zoals prednisolon en dexamethason, behoren namelijk tot de meest voorgeschreven medicijnen wereldwijd vanwege hun ontstekingsremmende werking. Helaas wordt het klinisch gebruik van deze geneesmiddelen beperkt door de ernst van de bijwerkingen. Centraal in het moleculaire werkingsmechanisme corticosteroïden staat de Glucocorticoïd Receptor (GR), een interessant en veelzijdig eiwit dat als transcriptiefactor functioneert en na activering door corticosteroïden genexpressie reguleert.
Momenteel leid ik twee verschillende, maar onderling verbonden onderzoekslijnen, waarin we de zebravis als belangrijkste diermodel gebruiken. In de eerste lijn bestuderen we de moleculaire werking van het corticosteroïd-hormoon cortisol tijdens de stressrespons. De centrale vraag die we proberen te beantwoorden, is waarom chronische stress schadelijk is voor onze gezondheid, terwijl acute stress juist gunstige effecten heeft. In de tweede onderzoekslijn werken we aan de ontwikkeling van nieuwe corticosteroïd-geneesmiddelen en hebben we belangrijke stappen gezet richting de ontwikkeling van een nieuwe klasse corticosteroïden met verminderde bijwerkingen.