Literatuurgeschiedenis: van den vos Reynaerde
Ontwerpers: Elke Cremers en Sarah Smeets 
Studie: Nederlandse Taal en Cultuur
School: NSG Groenewoud, Nijmegen
Begeleidende docent: Margriet Kusters
Vak: Nederlands
Onderwerp: Literatuurgeschiedenis: Van den vos Reynaerde
Niveau: 4 vwo
Wens en doel
In de vierde klas van het vwo maken leerlingen voor het eerst kennis met literatuurgeschiedenis. Bij literatuurgeschiedenis wordt de chronologische volgorde van de periodes uit de Nederlandstalige literatuurgeschiedenis aangehouden, dus beginnen de lessen met de middeleeuwen. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar voor de leerlingen is die periode zo ver weg dat het onderwerp daardoor moeilijk toegankelijk is. Lessen literatuurgeschiedenis worden over het algemeen saai, oninteressant en lastig gevonden. Doel werd een lesontwerp creëren waarin literatuurgeschiedenis toegankelijk en aantrekkelijk wordt gemaakt, waardoor de leerlingen het vak wel als leuk en interessant ervaren.
Omschrijving van het ontwerp
In de eerste fase behandelt de docent zelf de theorie die bij de literatuurgeschiedenis uit de middeleeuwen hoort. Bijvoorbeeld met een hoofdstuk uit Laagland, waarin de politieke, culturele en sociaaleconomische toestanden uit die tijd worden uitgelegd. In dit hoofdstuk wordt Van den vos Reynaerde ook kort behandeld. Zo krijgen de leerlingen een eerste indruk van de tekst en de bijbehorende achtergronden.
De tweede fase bestaat uit het behandelen van het verhaal zelf. Dit doen we aan de hand van een rap van Charlie May. Hij heeft de middeleeuwse tekst in een modern jasje gestoken door het om te zetten in een rap. Deze rap vat het verhaal begrijpelijk samen en de belangrijkste gebeurtenissen, personages en de moraal worden goed uitgelicht..
De derde fase bestaat uit de opdracht met Fakebook. Fakebook is vergelijkbaar met het sociale medium Facebook, maar de tool is speciaal ontworpen voor educatieve doeleinden.Op Fakebook kun je een profiel aanmaken voor bijvoorbeeld een personage uit een roman en op die pagina kun je berichten, foto’s, reacties, etc. plaatsen. Leerlingen worden in groepjes verdeeld, waarbij elk groepje zich gaat richten op een personage uit Van den vos Reynaerde. Zo zullen er leerlingen zijn die zich bezighouden met Reynaert, die zich bezighouden met Tibeert, Grimbeert, Bruun en die zich bezighouden met koning Nobel.
Het is de bedoeling dat ieder groepje de volgende gebeurtenissen uit het verhaal in ieder geval moet beschrijven op het Fakebook-profiel:
- De gebeurtenissen rondom het begin van de hofdag.
- De gebeurtenissen rondom Bruun die Reinaart gaat halen.
- De gebeurtenissen rondom Tibeert die Reinaart gaat halen.
- De gebeurtenissen rondom Grimbeert die Reinaart gaat halen.
- De gebeurtenissen rondom Reinaart die bij koning Nobel komt.
Dat ‘beschrijven’ gebeurt door voor het personage een profiel aan te maken op Fakebook. Op deze Fakebook-pagina kunnen zij posts, reacties, foto’s, filmpjes, tekeningen, etc. die gerelateerd zijn aan de vijf gebeurtenissen plaatsen vanuit het perspectief van hun personage. Zo kunnen ze een post plaatsen vanuit hun eigen personage, maar ze kunnen ook op de Fakebook-pagina van hun personage een post plaatsen vanuit andere personages en daar eventueel op reageren vanuit hun eigen personage. (Zie download opdracht voor een voorbeeld). Als het personage van een groepje bij een bepaalde gebeurtenis niet aanwezig is, is het de bedoeling dat er een post geplaatst wordt over wat dat personage zou vinden van de gebeurtenis. Het gaat er dus echt om dat de leerlingen in de huid van de personages proberen te kruipen. De Fakebook-pagina van het personage mag verder naar eigen smaak worden vormgegeven en ingericht, als het maar serieus gebeurt en als de leerlingen zich houden aan de opdracht. Kortom: het gaat erom dat het verhaal gereconstrueerd wordt vanuit de visies van de vijf belangrijkste personages.
In het tweede deel van de opdracht zullen de groepjes gehusseld worden, waardoor er vijf nieuwe groepjes ontstaan, waarbij ieder groepje alle 5 de personages bevat. In elk nieuw groepje hebben de leerlingen dus beschikking over alle 5 de gecreëerde Fakebook-pagina’s. Dan is het de bedoeling dat de vijf verschillende pagina’s en personages binnen dat groepje met elkaar vergeleken worden. Hierbij is het de bedoeling dat de groepjes al discussiërend de volgende opdrachten uitvoeren:
- Vergelijk de vijf Fakebook-profielen. Noem per gebeurtenis verschillen in hoe de gebeurtenis is weergegeven vanuit de verschillende pagina’s.
- Geef per personage de belangrijkste karaktereigenschappen weer.
- Geef voorbeelden uit het verhaal waaruit die belangrijkste karaktereigenschappen duidelijk blijken.
Reacties
Docent: “Het ontwerp sluit aan, omdat de leerlingen in deze klas een chromebook hebben en wij onze lessen daar meer op aan moeten laten sluiten. Verder zetten we in op differentiatie in de klas, deze opdracht komt daaraan tegemoet. De sectie is op zoek naar een invulling van de lessen literatuurgeschiedenis die voor leerlingen aantrekkelijker is. Hierbij sluit het ontwerp zeker aan.”
