Samenvatting gastcolleges Kunstgeschiedenis
- Tafelschikking en etiquette in het oude Rome
In het college wordt ingegaan op de bronnen die wij ter beschikking hebben over liggend eten in de Romeinse wereld. Zo ontstaat een beeld van de praktijk van het eten door de combinatie van teruggevonden eetkamers en hun inrichting en wat in de antieke literatuur te lezen is over hoe het er tijdens maaltijden aan toe ging.
Spreker: Dr. Stephan Mols
Talen lezing: NL-EN
- Haat en liefde, of de langste knipperlichtrelatie uit de kunstgeschiedenis: schilderkunst en fotografie van de negentiende eeuw tot nu
"Vanaf vandaag is de schilderkunst dood!" Dat zou de Franse schilder Paul Delaroche hebben uitgeroepen toen hij in 1839 het nieuws over de ontdekking van de fotografie vernam. Zo'n vaart liep het natuurlijk niet, maar Delaroche had wel een punt: de schilderkunst zou inderdaad nooit meer hetzelfde zijn. De uitvinding van de fotocamera luidde het begin in van de langste haat-liefdeverhouding uit de kunstgeschiedenis. Sinds dat moment proberen fotografie en schilderkunst zich telkens weer van elkaar te onderscheiden, maar imiteren ze elkaar ook eindeloos, in een passioneel maar soms ook lachwekkend spel van aantrekking en afstoting dat voortduurt tot op de dag van vandaag. Aan de hand van tal van intrigerende, uitdagende en vermakelijke voorbeelden staat in deze lezing de boeiende competitie en kruisbestuiving tussen de kunstschilders en fotografen centraal, van Edgar Degas, via Pablo Picasso, tot Gerhard Richter en later.
Spreker: Dr. Jan Baetens
Talen lezing: NL-EN
- The artist is in da house: voorstellingen van oude meesters door nieuwe meesters van ca/ 1800 tot gisteren
Met de opkomst van de romantiek in de negentiende eeuw kreeg de kunstenaar steeds vaker een bijzondere status toegedicht, als iemand ver verheven boven de gewone mens. Kunstenaars werkten zelf actief mee aan die ontwikkeling. Bij het dozijn schilderden zij atelierscènes waarin zij de zo bewonderde Oude Meesters opvoerden: een geniaal schilderende Rembrandt, Rubens bij een atelierbezoek van een van zijn hooggeplaatste opdrachtgevers, of de getormenteerde Michelangelo in zijn werkplaats. Deze schilderijen zijn echter allesbehalve getrouwe reconstructies van het atelierleven van vroeger: het zijn fictieve of geromantiseerde voorstellingen waarin negentiende-eeuwse kunstenaars, onder een historische dekmantel, zichzelf profileerden, hun ambities duidelijk maakten, of soms ook de confrontatie aangingen met hun moeilijkheden bij de artistieke arbeid. Deze lezing gaat in op de bijna eindeloze reeks fictieve of geromantiseerde voorstellingen van het leven van kunstenaars vroeger zoals Rembrandt of Van Gogh, die we terugvinden vanaf het begin van de negentiende eeuw tot op vandaag, in schilderijen en romans maar ook in film, televisie en strips.
Spreker: Dr. Jan Baetens
Talen lezing: NL-EN
- Grote papieren: Michelangelo’s ontwerpen voor het Sixtijnse plafond
'Groot' is een eigenschap die op allerlei manieren past bij Michelangelo Buonarroti (1475-1564). Onmiskenbaar was hij was een van de grootste kunstenaars van de Italiaanse renaissance. En met zijn decoratie van het plafond van de Sixtijnse Kapel in het Vaticaan schiep hij de grootste frescoschildering van zijn tijd. Om die schilderingen te maken, gebruikte de kunstenaar ook heel grote tekeningen. Deze zogenaamde 'kartons' of cartoni, in het Italiaans letterlijk 'grote papieren', maken duidelijk hoe de schilder zo'n omvangrijk project kon uitvoeren. Maar er blijkt ook uit dat een grote kunstenaar als Michelangelo soms op het laatste moment van plan veranderde.
Spreker: Dr. Bram de Klerck
Talen lezing: NL-EN
- Denken in steen – bouwen op papier
Met de komst van de boekdrukkunst ontstond er vanaf de vijftiende eeuw tot aan vandaag een rijke traditie aan architectuurboeken. De traktaten zijn vaak prachtig geïllustreerd en vormen een parrallel universum naast het bouwen, zoals de voorbeelden uit de Universiteitsbibliotheek Nijmegen goed laten zien.
Spreker: Dr. Jeroen Goudeau
Talen lezing: NL
- De ogen van de zondaar. Rembrandts ‘Blindmaking van Simson’ in Frankfurt
Rembrandts monumentale schilderij met de blindmaking van Simson uit het jaar 1636 toont met een onvergelijkbare meedogenloosheid de fatale consequenties van de liefdesnacht van de Oudtestamentische held met Delila. Zij had de door lust bedwelmde Simson verleid tot het prijsgeven van het geheim van zijn bovennatuurlijke kracht om het aan zijn vijanden te verraden. Het schilderij vormt een hoogtepunt in Rembrandts oeuvre en wordt gekenmerkt door de overtuigende weergave van emoties en drama.
Spreker: Prof. dr. Volker Manuth
Talen lezing: NL-EN-DU