Vorm je leerlingen, gebruik de autobiografie!
In oktober organiseren de opleiding Franse Taal en Cultuur en het Pre-University College van de Radboud Universiteit jaarlijks een docentendag. Enthousiaste docenten Frans uit het voortgezet onderwijs, vooral uit de regio maar zeker ook daarbuiten, komen op deze dag naar de Radboud Universiteit om allerlei lezingen en workshops bij te wonen, met als doel om vol inspiratie en motivatie weer terug te keren naar hun eigen onderwijspraktijk.
Op donderdag 7 oktober was het weer zover en na een online voorproefje in maart, was het heerlijk om het evenement nu weer fysiek te organiseren. 28 docenten Frans werden hartelijk ontvangen in de hal van het Elinor Ostromgebouw van de universiteit en daarmee werd de eerste stap van deze mooie dag gezet: netwerken. Hoe fijn is het om eens in de zoveel tijd vakcollega’s te spreken over lesprogramma’s, ontwikkelingen en leerlingen?
Voor de docentendag dit jaar werd gekozen voor het thema ‘de autobiografie in het onderwijs’. Rondom dat thema volgden de docenten allerlei lezingen en praktische workshops. Op het eerste gezicht lijkt dit misschien een vrij specifiek thema, maar niets is minder waar. Juist de autobiografische teksten geven een prachtig inkijkje in (actuele) maatschappelijke kwesties. Autobiografische teksten worden naar mijn mening veel te weinig ingezet in het voortgezet onderwijs, terwijl er een wereld aan mogelijkheden open ligt. Niet alleen het talige aspect van het lezen van literatuur kan worden aangegrepen, interessanter zijn misschien nog wel de culturele achtergronden, de reflectie op de maatschappij en de vertaalslag naar het eigen leven van de leerling.
Als kersverse Teacher in Residence had ik de eer om samen met de net zo kersverse vakdidactica Frans een workshop te mogen verzorgen, gericht op het praktische gebruik van de autobiografie in het klaslokaal. De roman die wij daar onder andere voor gebruikte en die ook veelvuldig terugkwam in andere lezingen die dag, is het boek Qui a tué mon père, oftewel Ze hebben mijn vader vermoord, van de jonge, populaire en meedogenloze schrijver Eduard Louis. In deze roman, die tevens is vertaald naar een theatervoorstelling, haalt Louis herinneringen op aan zijn jeugd en onderzoekt hij de relatie met zijn vader. In het laatste deel van het boek focust hij op de jarenlange aftakeling van zijn père en geeft zonder een blad voor de mond te nemen de politieke elite van de Franse staat de schuld hiervan. Deze vorm van autobiografisch protest (zowel het boek als het toneelstuk) is uitermate geschikt om met leerlingen te behandelen. Welke invloed heeft de politieke elite gehad op de Franse werkende klasse? Hoe heeft het zover kunnen komen? Wat is de positie van Louis in het gezin en hoe zit dat bij jou? Of als we nog verder gaan: ben jij iemand of ken je iemand in jouw omgeving die wel eens (sterk) benadeeld is door een ander?
Het op deze manier literair bezig zijn met je leerlingen zorgt onvoorwaardelijk voor intellectuele en persoonsvorming. Via de autobiografie, via literatuur in het algemeen, verbind ik de vakinhoud aan een stukje algemene- en burgerschapsvorming. Naar mijn idee heeft het moderne vreemde talenonderwijs nog een flinke stap te maken in het op een diepgaandere manier behandelen van de vakinhoud. Kies als docent een werk uit dat je inspireert of je op wat voor wijze dan ook raakt. In ieder boek, autobiografisch of niet, zitten elementen die de leerlingen zullen doen laten groeien en bloeien, méér dan bij het maken van grammatica- of woordenschatopdrachten.
Durf dus in het diepe te springen, dat deed ik ook! In mijn nieuwe functie als Teacher in Residence lukte het me een groep docenten aan te zetten tot interessante discussies over het gebruik van literatuur in hun lessen Frans. Het belangrijkste doel van die dag, de autobiografie willen inzetten in de eigen lespraktijk, is gehaald bij de deelnemers. Nu de rest van Nederland nog. Tot volgend jaar!