Het mooiste compliment dat je kan krijgen
Vraag een gemiddelde docent waarom hij voor de klas staat en je krijgt meestal hetzelfde antwoord. Niet het schoolbestuur, de organisatie, de ouderavonden, toetsen nakijken of toetssurveillance, maar de leerlingen zijn de belangrijkste reden. Voor mij was dit twaalf jaar geleden ook de reden om het onderwijs in te gaan. Ik wilde de leerlingen klaarstomen voor de toekomst en als docent heb je een belangrijke rol in dit proces. Een tweede belangrijke aspect voor mij was het vak geschiedenis. De standaard uitspraak “door het verleden te kennen, kun je het heden verklaren” heeft een grote kern van waarheid. Tijdens mijn opleiding aan het ILS (nu de Radboud Docenten Academie) werd veel nadruk gelegd op Actief Historisch Denken en de leerling zelf te laten nadenken, iets wat ik in mijn huidige lessen altijd centraal probeer te zetten.
Afgelopen maart werd ik ineens tijdens de les verrast door een collega die met een mobiele telefoon in zijn hand aan kwam lopen en zei “deze moet je denk ik wel even opnemen”. Totaal verrast kreeg ik een medewerker van het Rijksmuseum aan de lijn die me vertelde dat ik genomineerd was voor de titel Docent Geschiedenis van het jaar 2021! Het eerste gevoel was enorme eer en trots, zeker toen ik las waarom de twee leerlingen uit HAVO5 mij genomineerd hadden. Ze waardeerden dat ik er voor de leerlingen was, de leefwereld van de leerling koppelde aan de les en de leerlingen dwong om kritisch te zijn over wat ze hoorden. Na deze mooie boodschap begon het circus rondom de wedstrijd.
De wedstrijd wordt inmiddels al acht jaar georganiseerd door het Rijksmuseum, het Nationaal Archief en de NTR en is een echte juryprijs. Een 11-koppige jury onder leiding van Noraly Beyer had uit meer dan 100 formulieren de top 15 geselecteerd. Bij al deze docenten zouden twee leden van de jury op lesbezoek komen en bovendien zouden ze interviews houden met leerlingen, collega en met de genomineerde. Op 15 september kwamen Hanneke Tuithof (vakdidacticus geschiedenis en onderzoeker gammadidactiek UU en HU) en Maud Verhoeven (leerling VWO6 Lek en Linge in Culemborg) bij mij de les bezoeken. Ik had een les gemaakt over historisch perspectief en hoe een mening over een historisch persoon ter discussie kan staan door nieuwe inzichten. Tijdens de les richtte ik me specifiek op Thomas Jefferson, een president die zelf slaven bezat, maar die tijdens zijn presidentschap ook slavenhandel verbood. Aan de hand van bronnen moesten leerlingen bepalen of hun mening over Jefferson zou veranderen.
Een paar weken later, op 11 oktober, kreeg ik de mooie boodschap dat ik door was naar de top 6, wat betekende dat er een hele les gefilmd zou gaan worden. Op 27 oktober kwamen twee camera’s in het lokaal te staan en ging ik aan de slag met een les over brongebruik. Dit keer had ik de persoon Raspoetin gekozen om meer aandacht aan te besteden. Vorig jaar was op de sociale media een dansje te zien dat gedaan werd op het liedje van Boney M, maar ik vroeg me af of de leerlingen wel wisten over wie ze zongen en dansten. Tijdens de les heb ik ze aan de hand van vier bronnen zelf de moord op Raspoetin laten reconstrueren, waarna ze erachter kwamen dat je altijd meer dan één bron nodig hebt om een volledig en eerlijk beeld te geven van een historische gebeurtenis.
Op 4 november werd ik verrast tijdens het werk op de universiteit. Ik kwam net uit een gesprek toen ik gebeld werd of ik naar een computer kon lopen. Daar kreeg ik een Teams-link, waar ik ineens een liveverbinding had met Noraly Beyer en met mijn klas op het Lingecollege waar ik te horen kreeg dat ik door was naar de Top 3, en dus dat we op 13 november richting Amsterdam mochten voor de laatste ronde.
Zaterdagochtend 13 november om 09.30 ‘s ochtends stond ik redelijk nerveus voor de ingang van het Rijksmuseum. Ik mocht één van de bijgebouwen in en via een trap die direct in een Harry Potter film kan, kwam ik in een klein kantoortje uit. Daar kreeg ik a la Wie Is De Mol een dichte envelop en wanneer ik deze zou openen, ging de tijd lopen. Ik had 90 minuten te tijd om een les te maken bij het thema ’75 jaar onafhankelijkheid van Indonesië‘. Er moest in de les aandacht besteed worden aan historisch redeneren, historische kennis en er diende een excursie bedacht te worden die aan dit thema gekoppeld kon worden. Ik heb de keuze gemaakt om me te richten op de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Nederland en op hun gedwongen integratie. De excursie zou ook binnen de stad blijven waar ik les geef, Tiel. In Tiel is er een cultureel centrum voor de Molukse gemeenschap, Buah Hati. De excursie zou dus ook naar dit centrum gaan waar de leerlingen in gesprek zouden gaan met eerste en tweede generaties Molukse Nederlanders.
Rond 16.00 uur was uiteindelijk de prijsuitreiking, die gehouden werd in het Rijksmuseum en waar collega’s en leerlingen aanwezig mochten zijn. De andere twee genomineerden, Marieke Knoben en Ozan Karakoç hadden beiden ook geweldige lessen gemaakt en waren ook terechte finalisten. Na een lange zit kwam uiteindelijk het verlossende woord en kreeg ik te horen dat ik Docent Geschiedenis van het jaar 2021 ben geworden!
Als ambassadeur van het vak geschiedenis heb ik de mooie verantwoordelijkheid om het gehele jaar aan te geven waarom het vak geschiedenis essentieel is voor de opvoeding en vorming van elke leerling. Daar zit ook mijn belangrijkste boodschap. Wij als docenten, welk vak we ook geven, zijn verantwoordelijk voor de vorming van de nieuwe generatie. Het vak geschiedenis is bij uitstek het vak waarin we leerlingen kunnen leren altijd kritisch te zijn, altijd meerdere bronnen te bekijken en nooit zomaar een mening klaar te hebben staan. Als wij als docenten leerlingen deze essentiële vaardigheden bijbrengen, kunnen wij hopelijk de polarisatie in de samenleving tegengaan.