Gelijk oversteken kost geld!
Door: Thomas de Bruijn
Wat is mijn conclusie als ik de balans opmaak na bijna vijf jaar Teacher in Residence (TiR) Nederlands te zijn geweest? De aansluiting van vwo naar wetenschappelijk onderwijs (WO) en vice versa is een hot item. Overal worden prachtige initiatieven opgetuigd. Universitair docenten (UD’ers) ontwikkelen materiaal dat leerlingen aanspreekt en gaan op eigen houtje langs op scholen. Docenten uit het voortgezet onderwijs (VO) zoeken contact met vakdidactici om een docenten ontwikkelteam te formeren. Onlangs heeft een heuse Universitair Docent in Residence een middelbare school begeleid bij het aanscherpen van de leerlijn academische vaardigheden. Verder willen bestuurders van verschillende faculteiten met ons, de TiR’s, praten over de didactische en pedagogische kennis die vakdocenten uit het VO kunnen delen met hun e collega’s (en andersom natuurlijk). De Vereniging van Samenwerkende Universiteiten Nederland wil weten hoe belangrijk het is om VO-docenten een vaste rol te laten spelen in de universiteiten. Kortom, iedereen wil de laatste tijd ‘iets’ met aansluiting doen. En dan stuiten we meteen op het grootste probleem: er gebeurt al heel veel, maar weinig is structureel.
Dertig UD’ers en vijf TiR’s van de Letterenfaculteit hebben in het voorjaar van 2020 laten zien dat een uitwisseling niet ingewikkeld hoeft te zijn. ’s Ochtends reisden groepjes UD’ers samen met de TiR’s af naar middelbare scholen in de buurt van de Radboud Universiteit (RU), alwaar ze lessen bijwoonden en uitleg kregen over de examendomeinen en toetsing. Vervolgens werd er tijdens de lunch, weer terug op de RU, nagepraat, er werden ervaringen uitgewisseld en er werden vervolgafspraken gemaakt voor (meer) samenwerking tussen VO en WO. Het zijn deze laagdrempelige activiteiten die VO en WO dichter bij elkaar brengen.
Bovengenoemde actie, die een vervolg zou krijgen in 2021 (helaas gooide corona roet in het eten), lijkt spontaan ontstaan, maar niets is minder waar. Het op grote schaal in beweging brengen van universitair docenten kost tijd en daarmee kom ik aan bij mijn allergrootste en meest urgente advies aan beleidsmakers en de Colleges van Bestuur (CvB) van alle universiteiten. De aansluiting VO-WO structureel op de kaart zetten, doorlopende leerlijnen creëren, kennis die zowel in het middelbaar als academisch onderwijs aanwezig is uitwisselen en de stap van vwo naar universiteit verkleinen kost TIJD. En dan bedoel ik niet hier en daar een uurtje van een enthousiaste docent die toch al betrokken is bij voorlichtingsactiviteiten. Nee, structureel TIJD. TIJD die vrijgemaakt moet worden…
Elke vakgroep zou een aansluitcoördinator moeten hebben die voor minimaal 0,2 fte, samen met de Teacher in Residence, wekelijks bezig is met aansluitvraagstukken. Dat kost natuurlijk geld, want de UD’er kan minder onderwijs geven binnen zijn of haar aanstelling en dat moet opgevangen worden. Maar dat is een keuze, een harde beleidskeuze. Natuurlijk moet er draagvlak op de werkvloer zijn en gelukkig is dat er binnen veel vakgroepen al, maar ik vind dat alle CvB’s een speerpunt moeten maken van aansluitcoördinatoren én een TiR per vakgroep. Alleen dan zal er een structurele, constructieve en breed gedragen landelijke samenwerking ontstaan tussen het vwo en de universiteiten. Gelijk oversteken kost geld, daar ga ik niet over liegen, maar de opbrengst, die niet in geld uit te drukken is (!), zal voor alle betrokken partijen al op korte termijn merkbaar zijn.