C&M = OKÉ

Door: Valerie Meessen

Tijdens mijn eerste jaar voor de klas als LIO liep ik langs het handvaardigheidslokaal op mijn (toen nog stage) school en zag dat de collega’s van de kunstsectie een grote banner boven de deur hadden gehangen met de woorden: “C&M = OKÉ”, en daarnaast het iconische like-duimpje van Facebook. Ik weet nog dat ik op dat moment het vreemd vond dat het cultuurprofiel blijkbaar dit soort promotie behoefde. Natuurlijk wist ik ook uit mijn middelbare schoolperiode nog dat C&M vaak het label ‘pretpakket’ kreeg opgeplakt, maar dit werd toch vaak vooral op een ludieke manier gedaan?

Toen ik mijn profiel ging kiezen, had ik nog geen idee welke kant ik op wilde: een probleem dat menige derdeklasser nu ook ervaart. Ik volgde daarom het advies op van mijn ouders (vandaag de dag nog steeds een van de meest belangrijke invloeden op de profielkeuze van leerlingen): ‘Als je het nog niet weet, kies dan maar zo breed mogelijk’. Aangezien ik geen aanleg of interesse had voor de exacte vakken werd het een E&M profiel, maar dan wel met biologie in het vrije deel (een combinatie die ik achteraf iedereen zou afraden). Zo hield ik toch mooi de meeste opties voor vervolgonderwijs nog open! C&M heb ik in mijn herinnering niet eens overwogen, wat gek is aangezien ik duidelijk meer aanleg had voor de alfakant.

Nu dat ik zelf een aantal jaar voor de klas sta, realiseer ik pas hoe sterk het stigma aan het cultuurprofiel kleeft. Vorig jaar vroeg ik mijn derdeklas welk profiel ze wilden kiezen, en waarom. Opvallend om te zien vond ik dat vooral de leerlingen die NG of NT kozen dit trots uit zichzelf verkondigden. De twee meiden voorin waarvan ik wist dat ze ontzettend creatief waren en erg van lezen hielden moest ik apart bevragen. Zij reageerden vrij neerslachtig en het leek wel alsof ze voelden dat ze zich voor deze keuze moesten verdedigen tegenover mij en de klas. Pas toen ik hen vertelde dat C&M een heel mooi en passend pakket voor hen was, zag ik een lachje en iets van hun normale, zelfverzekerde houding terugkeren.

Een ander voorbeeld is het gesprek wat ik voerde met een eindexamenleerling die struikelde over de exacte vakken binnen haar NG-profiel. Ik vroeg haar welke vervolgopleiding ze wilde gaan doen, en was verbaasd om te horen dat ze al jaren wist dat ze iets met kunst of theater wilde gaan doen. Waarom had ze dan niet gekozen voor een cultuurprofiel bijvoorbeeld? Ze wist het zelf ook niet, maar spijt had ze wel.

De minachtende houding ten opzichte van het C&M profiel heerst niet alleen bij ouders en leerlingen, maar ook bij sommige docenten. Zo heb ik tijdens adviesvergaderingen collega’s horen zeggen dat een bepaalde leerling niet voor dit profiel moest kiezen, omdat hij/zij ‘beter kon’. Dit is een voorbeeld van de manier waarop de overige drie profielen (en met name NG en NT) meer waarde wordt toegeschreven dan een cultuurprofiel.

Deze trend zien we natuurlijk ook terug in het wetenschappelijk onderwijs: kranten schrijven over ‘de teloorgang van de alfastudies’, aangezien de geesteswetenschappen steeds meer moeite hebben met het werven van studenten en subsidies, mede omdat ze worden afgedaan als hobbyisme. Qua status en aanzien verliest de geesteswetenschap het van de bèta’s.

Is dit terecht? Je kunt je afvragen of de moeilijkheidsgraad van een alfastudie zoveel lager ligt: het zoeken naar antwoorden op  maatschappelijke vraagstukken rondom thema’s als migratie of burgerschap door geesteswetenschappelijk onderzoek is misschien wel minder rechtlijnig dan bijvoorbeeld het uitwerken van wiskundige problemen door middel van formules of modellen. Ook het analyseren van belangrijke onderwerpen zoals identiteitsvorming door traditie ofwel vernieuwing (denk bijvoorbeeld aan de Zwarte Pietendiscussie, of nog recenter, het debat rondom vuurwerk) ligt in de geesteswetenschap.

Na een aantal jaar in het onderwijs te hebben gewerkt, snap ik dus helemaal waarom de kunstsectie de banner boven de entree van hun lokaal heeft gehangen. De leerlingen gebruiken misschien allang geen Facebook meer, maar de boodschap met het duimpje omhoog is nog steeds duidelijk en hard nodig gezien de algemene houding ten opzichte van het kiezen van een cultuurprofiel.

Het ‘grapje’ dat C&M een pretpakket is, is daarom naar mijns inziens niet meer ludiek, aangezien het diepgeworteld zit in de onderwaardering van de geesteswetenschap in de huidige maatschappij: ik kan er dan ook niet meer om lachen.

- Valerie Meessen