Het waarom van 'zinloos geweld'
‘Zinloos geweld’ gebeurt vrij plotseling. Alcoholgebruik speelt nogal eens een rol. Toch is het interessant om te kijken naar de dieper liggende achtergronden van zinloos geweld. Eén van die achtergronden is de cohesie in de maatschappij. Des te hechter mensen bij hun gezin, de kerk of een sportclub zijn betrokken des te meer zullen zij de waarden en normen van het gezin, de kerk of de sportclub naleven. De normen en waarden die deze groepen uitdragen zeggen dat men geen zinloos geweld dient te plegen. Mensen die dus niet hecht zijn betrokken bij één of meer van dergelijke groepen zullen de waarden en normen van deze groepen niet zo sterk naleven. Deze mensen zullen dus eerder zinloos geweld plegen.
Maar wie zijn nu eigenlijk die daders van zinloos geweld?
Uit onderzoek blijkt dat het voornamelijk mannen zijn die zinloos geweld plegen. Uit verschillende onderzoeken blijkt bovendien dat de daders meestal jong-volwassenen zijn. Het gaat meestal om mannen tussen de 18 en 25 jaar.
De laatste jaren is er veel aandacht in de media voor ‘zinloos geweld’. Toch is het begrip ‘zinloos geweld’ niet altijd even helder. Sommigen vinden dat geweld altijd zinloos is, vooral voor de slachtoffers. Anderen menen dat ook bij geweld dat als zinloos wordt beschouwd, de daders er toch een bepaalde zin aan toekennen.
Het ministerie van justitie heeft de volgende definitie van zinloos geweld: een spontane vorm van fysiek geweld (of dreiging) waarbij het opzettelijk verwonden of doden van iemand centraal staat (expressief geweld).
Het geweld kenmerkt zich door zijn incidentele aard en door de willekeurige wijze waarop de dader het slachtoffer kiest. Het gaat daarbij om expressief geweld. Dat wil zeggen dat de dader het geweld niet gebruikte om bijvoorbeeld aan geld te komen of een ander duidelijk doel te bereiken, maar dat het geweld een doel op zichzelf is.
Over een stijging of een daling van het aantal gevallen zinloos geweld kan moeilijk iets met zekerheid worden gezegd. De gegevens zijn moeilijk te vergelijken, omdat de meeste onderzoekers een andere definitie van zinloos geweld gebruiken. Wel kan een overzicht gegeven worden van het totale aantal geweldsdelicten, mishandelingen en bedreigingen. Zinloos geweld wordt voornamelijk geregistreerd onder de laatste twee categorieën. Ten opzichte van 1990 is het aantal geweldsdelicten met ca. 32% gestegen tot bijna 70.000 delicten in 1996.
Welk theorie geeft mogelijk een verklaring voor deze vorm van criminaliteit?
Interessante vragen
- Wanneer wordt geweld als ‘zinloos geweld’ bestempeld?
- Wie plegen zinloos geweld?
- Wie zijn vooral de daders en wie de slachtoffers van zinloos geweld?
- Zijn er bij daders en slachtoffers van zinloos geweld verschillen tussen groepen? (bv. tussen: mannen en vrouwen, ouderen en jongeren, hoger en lager opgeleiden, verschillende geloofsovertuigingen, verschillende etnische groepen, hoge en lage sociaal economische status).
- Is er sprake van een toename van zinloos geweld?
- Worden mensen in stedelijke gebieden vaker slachtoffer van zinloos geweld dan mensen in niet-stedelijke gebieden en zo ja, waarom?
Links
- Informatie over activiteiten die ondernomen worden tegen zinloos geweld.
- Informatie van de stichting vredeseducatie over zinloos geweld
- Website van het ministerie van Justitie over zinloos geweld
Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Sociale Wetenschappen