Protestsongs

Een aantal van de volgende liedjes komt je vast bekend voor: Imagine (1971) van John Lennon, Your Power (2021) van Billie Eilish of de klimaathit Groter dan ik (2020) van Froukje. Op het eerste gezicht hebben deze liedjes misschien weinig met elkaar gemeen, maar toch is er een overeenkomst. Het zijn namelijk allemaal protestsongs. Een protestsong is een lied dat in bepaalde maatschappelijke omstandigheden door maker of publiek wordt ingezet als protest. De onderwerpen van protestsongs lopen erg uiteen. Zo protesteert John Lennon in zijn lied tegen oorlog, bezingt Billie Eilish het recht op abortus en verheft Froukje haar stem tegen klimaatverandering. Kortom, een lied kan in principe elke denkbare misstand aan de kaak stellen.

Protestmuziek kent al een lange geschiedenis. Niet alleen binnen de popmuziek kan protest worden geuit, ook in de klassieke muziek lieten componisten van zich horen. Zo componeerde Ludwig van Beethoven in 1804 het stuk Eroica waarmee hij protesteerde tegen de oorlog tussen Frankrijk en Oostenrijk. In de jaren en 60 en 70 van de vorige eeuw kende kreeg de protestmuziek een enorme impuls. Misschien wel de bekendste protestzanger die rond die tijd actief was, was de Amerikaanse Bob Dylan. Hij schreef bijvoorbeeld het nummer Blowin’ in the Wind (1963), waarmee hij protesteerde tegen de Vietnamoorlog. In Nederland had je Boudewijn de Groot die met Welterusten, mijnheer de president (1966) protest aantekende tegen dezelfde oorlog.

Interessante vragen

• Uit welke ingrediënten bestaat een goede protestsong?
• Hoe heeft de klassieke protestmuziek zich ontwikkeld?
• Op welke manier is de rol van een protestsong veranderd sinds we in een digitale wereld leven?
• Welke invloed hebben protestsongs over onderwerp x gehad op politieke besluitvormingen?
• Hoe ziet protest eruit binnen de hiphop?
• Welke middelen zetten protestzangers in om het juiste publiek te bereiken?
• In hoeverre valt er een patroon te ontdekking in de instrumentale bezetting in protestsongs en het effect daarvan?

Bronnen & Literatuur

• In de volgende afspeellijst heeft protestsongonderzoeker Laurens Ham Nederlandstalige protestsongs vanaf de jaren 60 tot nu verzameld: https://open.spotify.com/playlist/0wGrRcqojQmW9nDbhhQIrH?si=367fbedea6274e54
• Laurens Ham, Op de vuist: Vijftig jaar politiek en protestliedjes in Nederland. Amsterdam: Ambo|Anthos Uitgevers, 2020.
• Ian Peddie, The Resisting Muse: Popular Music and Social Protest, Oxfordshire: Routlegde, 2006.

Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Letteren.