Martelen van terrorismeverdachten?

Terrorisme is de afgelopen decennia steeds weer in het nieuws. Aanslagen op vliegvelden en stations leiden tot extra beveiligingsmaatregelen en in veel landen tot meer macht voor de politie en het leger. Terrorisme wordt gezien als een nieuw soort dreiging die op speciale wijze moet worden bestreden. Maar is hierbij alles geoorloofd? Mogen verdachten van terrorisme gemarteld worden, als dat betekent dat we informatie krijgen die een nieuwe aanslag kan voorkomen?

In de discussie hierover zijn twee posities te onderscheiden. Aan de ene kant zeggen mensen dat het beschermen van de rechtsstaat boven alles gaat. Als het martelen van terroristen het goede doel dient, is dit dus toegestaan en moeten we de slechte gevolgen accepteren. Als een terrorist weet waar een bom in een druk treinstation is verborgen, of waar een ontvoerde journalist wordt vastgehouden, mag hij of zij gemarteld worden.

Aan de andere kant zeggen mensen dat we door een terrorist te martelen juist de democratische rechtsstaat kapot maken. We worden precies dat wat de terrorist zegt dat we zijn: een slechte perverse samenleving. Het martelen versterkt dus het slechte beeld dat (potentiële) terroristen hebben van onze samenleving, wat hen juist weer zal stimuleren om terroristische daden te plegen. Terroristen moeten worden behandeld volgens de principes van een eerlijke, open democratische rechtsstaat.

Interessante vragen

Deze vragen kunnen helpen bij het beantwoorden van de vraag of terrorismeverdachten gemarteld mogen worden. Let er op dat je bij het beantwoorden van de vragen onderbouwde argumenten gebruikt.

• Wie bepaalt wanneer iemand een terrorist is?
• Als er wordt besloten dat martelen is toegestaan, in welke situaties mag dit dan? Wat zijn de voorwaarden?
• Wat versta je onder martelen?
• Is terrorisme echt zo anders dan andere vormen van misdaad, dat het om aparte bestrijdingsmethoden vraagt? Zo ja, wat maakt terrorisme dan speciaal?
• Leger en politie zijn streng hiërarchisch georganiseerd: de leiders geven bevelen en de ondergeschikten voeren ze zonder commentaar uit. Als soldaten worden aangesproken op het mishandelen of martelen van gevangenen geven ze vaak als verdediging dat ze hier opdracht voor hadden gekregen van hun superieuren. Wat vind je van deze verdediging? In hoeverre hebben soldaten op dit gebied een eigen verantwoordelijkheid? En zouden soldaten inspraak moeten hebben als het gaat om de behandeling van terroristen?

Literatuur

Deze boeken, hoofdstukken en artikelen kan je gebruiken voor het beantwoorden van je onderzoeksvragen. Daarnaast kan je zelf nog verder zoeken. In het archief van kranten, tijdschriften en nieuwsprogramma's op tv leveren trefwoorden als 'martelen', 'terrorisme' en 'terrorismebestrijding' interessante resultaten op.

• B. Barber. Het rijk van de angst; oorlog, terrorisme en democratie (vert. uit het Engels), Amsterdam 2003. 
  Kritische beschouwing van het Amerikaanse veiligheidsbeleid onder president Bush.
• B. Böhler. Crisis in de rechtstaat, Amsterdam 2004. 
  Aan de hand van een aantal spraakmakende rechtszaken licht de bekende advocate haar bezorgdheid over de aantasting van onze rechtstaat en burgerlijke vrijheden omwille van meer veiligheid.
• M. Ignatieff. Het minste kwaad, Politiek en moraal in het tijdperk van het terrorisme (Vertaling uit het Engels). Nijmegen 2004. 
  Analyse van de gevolgen van een terroristische aanval, de mogelijkheden om deze te voorkomen en de gevolgen van terrorismebestrijding voor een rechtsstaat als essentiële vrijheden en rechten (tijdelijk) worden opgeschort.
• M. Ignatieff. ‘Mensenrechten en terreur’
  in: M. Ignatieff e.a. Mensenrechten en terreur, Budel 2002, p.9-23.
• F. Weeber e.a. (red.) Terrorisme. Groningen, 2004.
  Korte inleiding in de terrorisme-problematiek.

Als je geen moeite hebt met het lezen van Engels, is dit boek een goede introductie in de verschillende vormen van terrorisme, de bestrijding van terrorisme en de gevolgen van terrorisme.

• Jackson e.a. (red.) Terrorism, A Critical Introduction, Palgrave Macmillan, 2011.

Links

• De schrijfster en activiste Anja Meulenbelt schrijft op haar blog over verschillende politieke kwesties, onder andere radicalisering en discriminatie.

Heb je vragen of wil je meer informatie over dit onderwerp? Stuur dan een e-mail naar religiewts@ru.nl zodat wij je verder kunnen helpen.

Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Filosofie, Theolofie en Religiewetenschappen.