Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
''The only Business of Business is doing Business'' leek lang het credo van het internationale bedrijfsleven. De gevolgen zijn ernaar. We zitten in onze maag met gekke koeien, varkenspest en MKZ. We eten gemodificeerd popcorn in een tuinstoel van tropisch hardhout en onze kleren en spullen zijn gemaakt door kinderhanden. Boekhoudschandalen, fraude en milieuvervuiling lijken welhaast natuurverschijnselen.
Maar er lijkt een kentering gaande. Onder druk van consumenten, actievoerders en belangenorganisaties moeten bedrijven zich steeds vaker verantwoorden voor hun gedrag. Sinds enkele jaren staat maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wereldwijd op de agenda. Het houdt de gedachte in dat ondernemerschap mede kan worden benut om een bijdrage te leveren aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken.
Veel internationale bedrijven onderschrijven dit idee inmiddels. Ze erkennen hun verantwoordelijkheid voor mensen, samenleving en milieu. Moderne bedrijfsmissies hebben betrekking op People, Planet, én Profit. De bijbehorende reclamecampagnes verleiden de consument tot kopen zonder schuldgevoel.
Toch staat niet iedereen te juichen. Zo blijkt ondernemen op basis van morele uitgangspunten niet zo gemakkelijk te verkopen aan aandeelhouders. Liefdadigheid hoort niet in een bedrijf, vinden velen. Volgens hen profiteren rijk én arm van een vrije markt. Andere critici, onder wie andersglobalisten, vinden dat vrije handel de ongelijkheid in de wereld juist vergroot. En dat economische groei hoe dan ook schade toebrengt aan het milieu.
Is MVO een hype, uiterlijk vertoon of een nieuwe weg voor winstgevend en verantwoord ondernemen? Wat brengen bedrijven er in praktijk van terecht? Hoe kan het, hoe moet het (niet)? Er ligt hier een wereld om te onderzoeken.
Interessante vragen
- Wat houdt MVO in?
- Waarin verschilt MVO vantraditionele uitingen van maatschappelijke betrokkenheid van bedrijven (zoals sponsoring)?
- Hoe is de toegenomen aandacht voor MVO te verklaren?
- Welke mondiale of landelijke ontwikkelingen en discussies spelen daarbij een rol?
- Waarom zou een bedrijf werk maken van MVO?
- Welke bedrijfsbelangen zijn ermee gemoeid? Welke motieven hebben bedrijven? Welke (belangen)groepen dringen aan op MVO; welke staan er negatief of sceptisch tegenover?
- Hoe wordt in Nederland invulling gegeven aan MVO?
- Welke bedrijven of bedrijfstakken doen er veel, weinig of helemaal niets aan? Wat is de rol van de Nederlandse overheid?
- Waarom ‘doet’ een bedrijf ‘aan MVO’? Wat zijn de doelen? Hoe wordt er in praktijk invulling aan gegeven? Hoe wordt verantwoording afgelegd? Wat kost MVO het bedrijf en wat levert het op?
- Op welke manier gaan (soort) bedrijven - al dan niet maatschappelijk verantwoord - om met een vraagstuk als klimaatverandering, armoedebestrijding, kinderarbeid, biodiversiteit, gezond leven, mensenrechten, arbeidsparticipatie, eerlijke concurrentie, leefbaarheid?
- In welke mate zijn fastfoodketens verantwoordelijk voor het maatschappelijke probleem van overgewicht? Hoe gaan producenten van voedingsmiddelen om met dit vraagstuk?
- Wat hield het bouwfraudeschandaal (of AH-schandaal) in? Wat is gedaan om herhaling te voorkomen?
- Onder welke milieu- en arbeidsomstandigheden worden spijkerbroeken of t-shirts gemaakt? Zijn er MVO-keurmerken voor kleding en wat stellen ze voor?
Bronnen & Literatuur
- McIntosh, M. & Jonker, J. (red.), Visies op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Van Gorcum, Assen, 2000
- Norberg, J., Leve de globalisering, Houtekiet, Antwerpen, 2002
- Website met voorbeelden van MVO-bedrijven.
Heb je vragen of wil je meer informatie over dit onderwerp? Stuur dan een e-mail naar pucofsociety@fm.ru.nl en dan word je in contact gebracht met de betreffende docent.
Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Managementwetenschappen.