Onderwijsmethodes: wat zijn de meest effectieve methodes?

Basisscholen. Middelbare scholen. Hogescholen. Universiteiten. Dagelijks worden talloze Nederlanders onderwezen. En dat stopt vaak niet bij het behalen van een diploma. Ook gedurende het werkende leven blijven velen leren. Denk aan afstandsonderwijs, omscholing en zelfs cursussen. We kunnen dus veilig stellen dat onderwijs een centrale rol speelt in de Nederlandse samenleving. Neem nou de invloed die genoten educatie kan uitoefenen op een leven. Carrièrekansen, interesses en de opbouw van een sociale kring: veel begint in het lokaal of de collegezaal.

Wellicht weinig tastbaar voor bijvoorbeeld leerlingen in het lager en voortgezet onderwijs zal de totstandkoming van onderwijs zijn. Het aan hen gegeven onderwijs zal vaak als een logisch verschijnsel gezien worden. Er is een vak, er is een leerkracht, er is een methode, er zijn lessen, opdrachten, toetsen, werkstukken, presentaties en bovenal is er een leerplicht. Op de achtergrond is echter constant nationale en internationale discussie zijn over wat voor onderwijs iemand krijgt, waarom iemand dat onderwijs krijgt en vooral hoe iemand onderwijs krijgt. Onderwijskunde is het wetenschappelijke onderzoeksveld dat zich over dergelijke vragen buigt. Het ontwikkelen van onderwijsmethodes en de vernieuwing dan wel verbetering van die methodes is een belangrijk domein van dat onderzoeksveld.

Interessante vragen

• Aan welke vakoverstijgende onderwijsmethodes geven leraren in 4havo de voorkeur en waarom?
• Hoe hebben onderwijsmethodes binnen het Nederlandse geschiedenisonderwijs zich sinds 1968 (Invoering Mammoetwet) ontwikkeld?
• Welke invloed heeft de aanwezigheid van smartphones onder scholieren op de ontwikkeling van onderwijsmethoden?
• Welke verschillen en overeenkomsten zijn er tussen leidende onderwijsmethoden in het Nederlands en Duits voortgezet onderwijs en hoe is dat te verklaren?
• Hoe kunnen activerende onderwijsmethoden ingezet worden in de onderbouw van de basisschool?

Bronnen & Literatuur

• Joyce, B.R., Weil, M. en Calhoun, E. (2000): Models of teaching. Boston: Allyn and Bacon.
  Verloop, N. en Lowyck, J. (2003) Onderwijskunde: een kennisbasis voor professionals
• Dochy, F.J.R.C. (2002) Studentgericht onderwijs en probleemgestuurd onderwijs: betekenis, achtergronden en effecten. Utrecht: Lemma.
• Van der Linden, J. en Roelofs, E. (2000): Leren in dialoog: een discussie over samenwerkend leren in onderwijs en opleiding. Groningen: Wolters-Noordhoff.
• Check, J.W. en Schutt, R.K. (2011): Research methods in education. Thousand Oaks: SAGE.
• Kumar, D. en Radcliffe, P. (2020): Teaching surrounded by smartphones. Singapore: Springer.
• Valcke, M. (2010): Onderwijskunde als ontwerpwetenschap: een inleiding van voor ontwikkelaars van instructie en voor toekomstige leerkrachten. Gent: Academia Press.
• Ruijters, M. en Simons, P.R.J. (2012): De canon van het leren. Deventer: Kluwer.

Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Letteren.