Zoek in de site...

Delen

Pesten, een Leven Lang Last

Op vrijwel alle scholen en in alle klassen worden kinderen gepest. Onder pesten wordt dan verstaan “het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door een individu of een groep van een of meer personen die niet (meer) in staat zijn zichzelf te verdedigen.” Pesten is dus heel duidelijk geen plagen. Het gebeurt meestal veelvuldig en er is altijd sprake van een ongelijke machtsverhouding, met een zogenaamde winnaar en een verliezer.

Dat pesten binnen de sociale wetenschappen volop in de belangstelling staat komt omdat de gevolgen ervan ernstig zijn. Volgens sommige onderzoekers houden alle gepeste kinderen er zonder uitzondering iets aan over. Dat kan zijn: een laag zelfbeeld, een minderwaardigheidsgevoel, weinig zelfvertrouwen of in het ergste geval zelfmoordgevoelens. Dit leidt ertoe dat kinderen die gepest zijn of worden slechte resultaten halen op school, vaker last hebben van lichamelijke klachten en moeilijk relaties durven aan te gaan. Op latere leeftijd lijden slachtoffers ook vaker dan gemiddeld aan depressiviteit.

Maar pesten heeft niet alleen gevolgen voor het slachtoffer. Daders van pesten lopen een verhoogd risico op alcohol- en drugsverslaving, gewelddadig gedrag en kunnen eerder in het criminele circuit terecht komen. Kinderen die reeds op jonge leeftijd agressief gedrag vertonen zullen dat op latere leeftijd vaak ook nog doen.

De belangrijkste vraag die speelt bij pesten is: hoe kun je het voorkomen? Het aanpakken en voorkomen van pesten is echter niet eenvoudig. Er spelen veel factoren een rol bij het tot stand komen van een situatie waarin gepest wordt. Onderzoekers proberen al jaren in kaart te brengen welke factoren dit zijn. Gekeken wordt naar de verschillen in pesten tussen jongens en meisjes, de gezinssituatie waaruit kinderen komen, de school waarop kinderen zitten, gedragskenmerken van kinderen etc. Tot dusver is er geen duidelijke conclusie die getrokken kan worden. Opvoeding blijkt zeker een grote rol te spelen. Zo kan een strenge autoritaire opvoeding kinderen heel onzeker maken waardoor ze een gemakkelijker pest-slachtoffer zijn, maar niet alle kinderen die streng zijn opgevoed worden gepest. Bovendien kan diezelfde opvoeding wellicht juist een kind tot pesten aanzetten. Er moet dus meer aan de hand zijn. Veel scholen wachten echter niet op de uitkomst van al die onderzoeken en richten zich vooral op methoden hoe je kinderen die gepest worden kunt helpen en hoe je moet omgaan met de kinderen die pesten of erbij staan te kijken.

Verder onderzoek en meer aandacht voor goede methoden in het onderwijs is belangrijk. Dat blijkt wel uit interviews die gehouden zijn met volwassenen die vroeger gepest zijn, van pesten heb je je leven lang last.

Interessante vragen

  • Wat is de invloed van de sociale achtergrond van ouders op het pesten of gepest worden van hun kinderen?
  • Wat is de invloed van de plaats in het gezin (oudste kind, jongste kind, enigst kind etc.) op het pesten of gepest worden van kinderen?
  • Wat kunnen scholen doen om te voorkomen dat kinderen pesten of gepest worden?
  • Wat zijn de gevolgen voor de sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling van kinderen die gepest zijn?

Literatuur

  • S. de Beer (2004). Pesten in het basisonderwijs. Doctoraalscriptie Orthopedagogiek, Radboud universiteit Nijmegen.
  • Mooij, T., Mooij, J.M., & Smeets, E. (1997). Handleiding pest-test: bedoeling en gebruik in het basis- en voortgezet onderwijs. Nijmegen: Instituut voor Toegepaste Sociale wetenschappen.
  • Mooij, T. (1992). Pesten in het onderwijs. Nijmegen: Instituut voor Toegepaste Sociale wetenschappen

Links

Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Sociale Wetenschappen

Delen