De reis van religie
Wat veel mensen niet weten, is dat veel van onze ideeën over religie oorspronkelijk uit andere werelddelen of voormalig koloniale gebieden komen. Zo heeft Winti wortels in Suriname en natuurgenezingen komen sterk overeen met praktijken die ook bij inheemse volken worden beoefend. Tegelijkertijd lijkt wat wij nu christendom noemen totaal niet meer op wat er vroeger onder de eerste christenen werd beoefend. En wat wij weten over yoga is sterk beïnvloed door de antroposofie, een spirituele stroming die sterk geïnspireerd is op wat de oprichters ‘boeddhistisch’ vonden.
Zo zie je dus dat religie continenten over kan reizen om vervolgens in hele andere vormen en in andere culturen terecht te komen. In je profielwerkstuk kan je dit als uitgangspunt nemen om te onderzoeken hoe religie ‘leeft’ bij mensen. In de religiewetenschappen wordt dit ‘lived religion’ genoemd. Dat gaat niet uit van een bepaald beeld van de onderzoeker (bijvoorbeeld: als boeddhist mediteer je) maar van de religieuze mensen zelf (dus: wat doen boeddhisten in hun religie?). Door op een bestuderende manier naar religie te kijken, leer je op een diepgaandere manier kijken naar wat mensen geloven, in plaats van dat in je observaties bevestiging zoekt voor datgene wat je al dacht.
Interessante vragen
- Hoe gaan wicca-beoefenaars om met de winti-erfenis uit Suriname?
- Op welke manier waren religies langs de oude zijderoute door elkaar geïnspireerd?
- Wat is de invloed van antroposofie op ons denken over het boeddhisme?
- Welke plek hebben christelijke elementen in de Church of Scientology?
- Hoe gaan hedendaagse heksen om met de geschiedenis van heksenvervolgingen in Nederland?
- Welke elementen uit natuurreligies komen terug bij wicca in Nederland?
- Hoe geven inheemse volken vorm aan hun verleden onder koloniaal bewind?
- Hoe zijn cargo cults ontstaan en wat is hun relatie met het christendom?
- Hoe zijn natuurgeneeswijzen geïnspireerd door sjamanisme en animistische ideeën?
Literatuur
- (Engelstalig) Boek van Meredith McGuire: Lived Religion, Faith and Practice in Everyday Life
- Artikelen van Gloria Wekker over winti en the Black Archives Podcast #4: Winti en Muziek
- Documentaire van Jessica Sherry over cargo cults: Waiting for John (2015)
- Over natuurgeneeswijzen en natuurkracht: podcast Maankracht van het Tropenmuseum, documentaire Mammy Water: In Search of Water Spirits in Nigeria
- Film over Voodoo (herkomst in Haïti): Divine Horsemen, artikel van de Correspondent: 500 voodoo-priesters en een vloek
- Over kolonialisme en invloed daarvan op religie bij de Correspondent, Trouw,de Volkskrant en bij het Tropenmuseum
- Documentaire-film over Scientology
- Documentairereeks waarbij Tim den Besten in gesprek gaat mensen die ‘outsiders’ zijn, veel afleveringen hebben een religieuze achtergrond. Dit kan je helpen in kijken naar hoe je zonder vooroordelen met mensen in gesprek kan gaan.
Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Letteren.