Hoe is taalonderwijs opgebouwd?

Taal is geen vaststaand gegeven. Taal beweegt voortdurend, verandert voortdurend, vernieuwt voortdurend. Soms valt die beweging te typeren als een onbeduidend beekje dat traag door de eeuwen kabbelt. Soms als een woeste rivier die een kort tijdsbestek diepe sporen nalaat. Maar de beweging is er. Altijd. Ga maar na: het Nederlands dat jij hebt geleerd én gebruikt is ongetwijfeld aanzienlijk anders dan het Nederlands van jouw grootouders. Laat staan je voorouders.

Een taal zal zonder doorgave niet overleven. Onderwijs is een prominente manier om taal aan bijvoorbeeld een nieuwe generatie of nieuwe landgenoten door te geven. Hieraan gaan talloze afwegingen vooraf. Sommige maakt de overheid, andere zijn de verantwoordelijkheid van scholen, opleidingen, docenten en opvoeders. In ieder geval staat vast dat ook taalonderwijs beweegt en verandert. Dat nodigt uit tot nader onderzoek.

Interessante vragen

• In hoeverre beïnvloedt straattaal het huidige taalonderwijs op Nederlandse middelbare scholen?
• Welke verschillen bestaan er tussen het vak Nederlands in het Vlaamse en Nederlandse voortgezet onderwijs en hoe zijn die verschillen te verklaren?
• Welke rol speelt literatuur in het taalonderwijs dat vluchtelingenkinderen in Nederland krijgen?
• Waarom behoort de Spaanse taal niet tot het standaard talenpakket dat Nederlandse middelbare scholen aanbieden?
• Welke invloed hebben videogames op het aanleren van de Engelse taal door Nederlandse vmbo-scholieren?

Bronnen & Literatuur

• Huizenga, H. en Robbe, R. (2009): Taalonderwijs ontwerpen: taaldidactiek voor het basisonderwijs. Groningen: Noordhoff.
• Daniëls, J. en Graus, J. (2011): Verleden en toekomst van het taalonderwijs: honderd jaar Levende Talen, 1911-2011. Amsterdam: Vereniging van Leraren in Levende Talen.
• Van Koeven, E. en Smits, A. (2020): Rijke taal: taaldidactiek voor het basisonderwijs. Amsterdam: Boom.
• Emmelot, Y. (2001): Nieuwe kansen voor taalonderwijs aan anderstaligen. Den Haag: WRR.
• Harskamp, E. en Van Linge, P. (2007): Engels leren spreken in het VMBO: een experiment met computerondersteund onderwijs. Groningen: RUG.
• De Sutter, G. (2017): De vele gezichten van het Nederlands in Vlaanderen: een inleiding tot de variatietaalkunde. Leuven: Acco.
• Lybaert, C. (2015): ‘De ideologische positie van Algemeen Nederlands in Vlaanderen’, Taal en Tongval 67:1, 97-134.

Deze handreiking voor een profielwerkstuk is gemaakt door de Faculteit der Letteren.