Glenn Albrecht geeft een lezing bij Radboud Reflects
Glenn Albrecht geeft een lezing bij Radboud Reflects

Earth Emotions; New Words for a New World | Engelse lezing en gesprek met Australische milieufilosoof Glenn Albrecht en filosofen Elize de Mul en Boris van Meurs

Landschapspijn en klimaatstress. We voelen emoties bij de veranderende natuur om ons heen. De Australische filosoof Glenn Albrecht, één van de invloedrijkste milieufilosofen van dit moment, probeert onze relatie met de aarde in woorden te vatten. Hij beschrijft nieuwe emoties, zoals solastalgie, de heimwee die je hebt terwijl je thuis bent en de natuur eromheen in verval is. Leer van Glenn Albrecht hoe woorden te geven aan de emoties die wij voelen bij de milieucrisis.

Video | Podcast | In de media: NRC-Artikel | VOX-Artikel  | Filosofie Magazine 

Dinsdag 16 april 2024 | 20.00 – 21.30 uur | Collegezalencomplex, Radboud Universiteit | Radboud Reflects, ISVW, Vrienden van ISVW en Uitgeverij Noordboek. Bekijk de aankondiging.

De discussie werd goed geleid met relevante vragen. Nuttig en relevant onderwerp! (uit een deelnemersevaluatie)

Verslag - Weg met het Antropoceen

Door Anouta de Groot  | Foto's door Ramon Tjan

We hebben een nieuwe verhouding nodig van de mens met de natuur. Het tijdperk van het antropoceen, waarin de mens centraal stond moeten we achter ons laten. Het is tijd voor het symbioceen, waarin we zien dat alles met elkaar samenleeft. Deze nieuwe houding van de mens vraagt volgens de invloedrijke Australische milieufilosoof Glenn Albrecht om nieuwe taal om nieuwe emoties te vangen. Dat lichtte hij toe tijdens dit Radboud Reflects programma dat plaatsvond in het Collegezalencomplex. Na zijn lezing ging Albrecht in gesprek onder leiding van filosoof Cees Leijenhorst met filosofen Elize de Mul en Boris van Meurs.


Aarde emoties

Albrecht ziet zichzelf als een transdisciplinaire denker. Zijn werk houdt niet op bij de filosofie, maar raakt de taal, de economie, de kunst etc. De overgang naar het symbioceen vraagt volgens hem om creativiteit, een creatieve ruimte waar anderen verwelkomd worden en samen op weg gegaan kan worden naar het symbioceen. Onze relatie met de aarde is scheef gegroeid en hier horen nieuwe emoties en gevoelens bij, denk maar aan ecoanxiety, landschapspijn en klimaatstress.


Symbioceen

Het meest bekend is Albrecht om zijn gebruik van de term symbioceen. Dit is een positieve mogelijkheid om uit het vernietigende antropoceen te komen. Symbiose komt van het Griekse woord voor samenleven en de speciale relatie tussen dingen. Albrecht gebruikt de term symbioceen om een tijdperk aan te duiden waarin mensen daadwerkelijk samenleven met andere soorten, en dan niet alleen biologisch, maar ook sociaal en cultureel. Onze beschaving moet een werkelijke symbiose zijn met de aarde. 
 

Glenn Albrecht geeft een lezing bij Radboud Reflects
Glenn Albrecht

De mens als symbiotisch wezen

We worden ons er ook steeds meer van bewust dat we als mens helemaal geen individuen zijn, maar zijn samengesteld uit miljarden andere levensvormen. Denk maar aan alle bacteriën die in ons leven. Deze kennis verandert onze kijk op het leven, op onszelf en op de ander. Maar hierbij hoort ook een andere manier van leven met meer respect voor alle soorten en natuur om ons heen. Wij zijn geen speciale soort binnen en misschien zelfs buiten de natuur, maar door en door onderdeel van deze natuur. 


Sumbiocracy en sumconomy

Dit symbiotische bewustzijn kan doorwerken in alle lagen van ons leven en onze maatschappij. Als je werkelijk bewust bent van dat alles samenwerkt, dan vraagt dit om een andere vorm van democratie en een andere vorm van economie. Een waarbij niet de mens en individuen centraal staan, maar waarvan uit het samenleven wordt gedacht. Volgens Albrecht zit er een ware symbiotische revolutie aan te komen. We hebben geen keuze want we moeten weg uit het binaire denken als we onze eigen leefwereld niet willen vernietigen.


Voedselbossen

Filosoof Elize de Mul ziet de grote aandacht voor voedselbossen in Nederland als een hoopvol teken dat we ons steeds meer verbonden voelen met de natuur. Voedselbossen bieden mensen hoop. Je kunt zelf iets doen en ziet de aarde ten goede veranderen. Tegelijk zie je echter ook wat het probleem is, namelijk dat we normaal de aarde geheel uitputten.  Zo geven voedselbossen tegelijk hoop en denkruimte. Belangrijk hierbij is dat je bij voedselbossen ook ervaart dat het niet altijd goed gaat. Echt samenwerken is niet altijd fijn. En het loslaten van ons huidige idee van de wereld, waarin de mens de baas is, gaat ook gepaard met verdriet en pijn. We zien dat de wereld zoals we dachten dat hij was, om ons heen instort.

Cees Leijenhorst, Glenn Albrecht, Elize de Mul en Boris van Meurs in gesprek
Cees Leijenhorst, Glenn Albrecht, Elize de Mul en Boris van Meurs in gesprek

Klimaatfictie

Volgens filosoof Boris van Meurs kan klimaatfictie ons ook een ander beeld geven van de wereld en vooral ook van mogelijke andere werelden. Klimaatfictie zijn romans die als thema klimaatverandering hebben of spelen in een wereld die door klimaatverandering totaal anders is. Vaak zijn deze boeken dystopisch. Ze schetsen een beeld van een onleefbare wereld, die door de mensen zelf vernietigd is. In die zin kunnen de romans als waarschuwing gelden. Ze schetsen een beeld, dat in dagelijkse discussies abstract blijft. Hierbij zijn deze boeken vaak wel conservatief. Ze schetsen vooral een verlies van de wereld zoals we die nu kennen. Maar er is weinig ruimte voor hoop op een andere en ook positieve wereld. Waarbij we misschien zaken verliezen , en dit doet pijn, maar ook een andere leefbare wereld terugkrijgen.

Als we echt weg willen uit het antropoceen, een richting die alleen op vernietiging van de aarde lijkt af te stevenen, dan moeten we de omslag maken naar het symbioceen. Een hoopvolle wereld, waar ruimte is voor de mensen en voor andere soorten en de aarde zelf en de basis ligt in het echt samenleven.

Aankondiging

Landschapspijn en klimaatstress. We voelen emoties bij de veranderende natuur om ons heen. De Australische filosoof Glenn Albrecht, één van de invloedrijkste milieufilosofen van dit moment, probeert onze relatie met de aarde in woorden te vatten. Hij beschrijft nieuwe emoties, zoals solastalgie, de heimwee die je hebt terwijl je thuis bent en de natuur eromheen in verval is. Kom luisteren naar Glenn Albrecht en leer woorden te geven aan de emoties die wij voelen bij de milieucrisis.

Symbioceen

Glenn Albrecht is de bedenker van de vaak gebruikte term het Symbioceen. Hiermee geeft hij aan dat er een verandering in onze houding ten opzichte van de aarde nodig is. We moeten afscheid nemen van het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens centraal stond, en op weg naar het hoopvolle Symbioceen. In het Symbioceen leven en werken we samen met alles wat leeft op aarde. We zien de natuur niet langer louter als gebruiksvoorwerp of als object, maar als een wezenlijke samenwerkingspartner. Het Symbioceen geeft ons weer hoop voor een toekomst waarin we daadwerkelijk samenleven met de natuur.

Terrafurie

Om onze emoties rond de achteruitgang van biodiversiteit en het verlies aan natuur uit te kunnen drukken ontwerpt Glenn Albrecht nieuwe termen. Albrecht ziet terrafurie, de woede die we voelen om de teloorgang van de planeet, als één van de bepalende emoties van de eenentwintigste eeuw. Na zijn lezing over aarde-emoties gaat hij in gesprek met filosofen Elize de Mul en Boris van Meurs onder leiding van Cees Leijenhorst om te komen tot een symbiografie, een beschrijving van ons leven in relatie met de natuur in plaats van als louter consument van de aarde.

De voertaal is Engels. 

Over de sprekers

Glenn Albrecht is milieufilosoof aan de Universiteit van Sydney, Australië., Hij is één van de invloedrijkste milieufilosofen van dit moment. Hij geeft nieuwe woorden aan onze emoties bij het verval van de aarde en draagt zo bij aan een hoopvolle oplossing van de klimaatcrisis. 

Boris van Meurs is filosoof aan de Radboud Universiteit. Hij doet onderzoek naar de invloed van de mens op de aarde. Door dit op geologische tijdschaal te bekijken, komen de effecten van ons handelen in ander perspectief te staan. Hij wil weten hoe filosofie kan helpen om de mens te begrijpen als een belangrijke geologische kracht.

Elize de Mul is filosoof en postdoc-onderzoeker aan Radboud Universiteit. Ze doet onderzoek op het gebied van environmental humanities, waar haar achtergrond in media studies en filosofie samen komen. Ze is medeauteur van Onszelf voorbij. Eerder kwam van haar het boek Dansen met een plasticzak uit. 

Cees Leijenhorst is filosoof en directeur onderwijs van de Faculteit der Theologie, Filosofie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit. Hij is een ervaren moderator en leidt deze avond het gesprek.

 

Contactinformatie

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Organisatieonderdeel
Radboud Reflects