Hoe creëer je een taal? | Big Ideas Lecture door conlangers David en Jessie Peterson

Een ander voorbeeld was hun werk aan de conlang voor Dune - Part Two. Jessie besprak hoe ze elementen van oude talen verwerkten en unieke grammaticale regels ontwierpen om te passen bij de futuristische maar historische setting van de film. "Het gaat erom een balans te vinden tussen vertrouwdheid en nieuwheid," zei ze. "We willen dat het publiek een gevoel van authenticiteit krijgt en tegelijkertijd geïntrigeerd raakt door het unieke karakter van de taal."

Discussie en vraag-en antwoordsessie

Na de lezing nodigde Saar Boter taalwetenschapper Marc van Oostendorp uit om samen met de Petersons een diepgaande discussie en vraag- en antwoordsessie te houden. Het gesprek was bedoeld om diepere linguïstische vragen te onderzoeken en het publiek te betrekken in een zinvolle dialoog over geconstrueerde talen.

Saar begon met het bespreken van een kernkenmerk van taal: Natuurlijke evolutie. Ze vroeg: "Is het niet essentieel dat een taal zich op natuurlijke wijze onder mensen ontwikkelt?" David antwoordde door uit te leggen dat, hoewel natuurlijke evolutie inderdaad een fundamenteel aspect van taal is, het construeren van talen het mogelijk maakt om linguïstische mogelijkheden te onderzoeken en een dieper begrip te krijgen van de principes die ten grondslag liggen aan natuurlijke talen. Jessie ging hier verder op in door de culturele context van taal te bespreken. Ze benadrukte dat taal en cultuur diep met elkaar verweven zijn en dat het creëren van een taal inhoudt dat je je de culturele achtergrond ervan voorstelt. "Een geconstrueerde taal moet een coherente culturele context weerspiegelen om authentiek te voelen," legde ze uit.

De discussie ging toen over de authenticiteit van conlangs. Boter vroeg wat een geconstrueerde taal authentiek maakt. Jessie Peterson benadrukte dat authenticiteit voortkomt uit interne consistentie en een solide basis in linguïstische principes. Ondanks het feit dat een taal verzonnen is, moet deze zich aan logische regels houden en een gevoel van culturele diepgang overbrengen.

Een van de meest intrigerende onderdelen van de discussie was de filosofische implicaties van het creëren van talen. Boter stelde de vraag of taal werkelijkheden creëert en of de Petersons door het creëren van talen ook nieuwe mogelijkheden creëren. David Peterson reflecteerde hierop en stelde dat het uitvinden van talen inderdaad nieuwe wegen opent voor het vertellen van verhalen en het bouwen van werelden, door kaders te scheppen voor nieuwe culturele uitingen en, in zekere zin, nieuwe werkelijkheden.
Van Oostendorp besprak het potentieel van conlangs voor het begrijpen van taalkundige diversiteit en de cognitieve processen die betrokken zijn bij taalverwerving en taalgebruik. Hij merkte op dat het bestuderen van conlangs inzichten kan verschaffen in hoe talen functioneren en evolueren.

De sessie werd afgesloten met een levendige vraag en antwoordronde, waarin het publiek vragen stelde die varieerden van technische aspecten van taalconstructie tot de creatieve inspiratie achter specifieke conlangs. De Petersons gaven enthousiast antwoord en gaven een kijkje in hun creatieve proces en het plezier dat ze beleven aan het uitvinden van talen.

Conclusie

De avond werd afgesloten met een reflectie over de kracht en schoonheid van taalcreatie. De inzichten van de Petersons toonden niet alleen de complexiteit en creativiteit van het construeren van talen, maar benadrukten ook de diepe verbanden tussen taal, cultuur en menselijke expressie. Het publiek verliet het theater met een hernieuwde waardering voor de kunst van het conglomereren en de potentie ervan om zowel fictieve werelden als ons begrip van taalverschijnselen te verrijken. Dit evenement toonde aan dat geconstrueerde talen veel meer zijn dan een middel om verhalen te vertellen; ze zijn een bewijs van menselijke creativiteit en een venster op de complexe en ingewikkelde werking van taal zelf.

Aankondiging

Dothraki, gesproken in Game of Thrones, is een geconstrueerde taal. Films als Dune - Part Two, Elemental en verschillende Marvel-producties bevatten ook zo'n conlang. Ze zijn allemaal gemaakt door het wereldberoemde conlangkoppel David en Jessie Peterson, die door filmfestival InScience en Radboud Reflects naar Nijmegen zijn uitgenodigd. Kom naar deze Big Ideas-lezing met dit beroemde conlangpaar en leer hoe het creëren van een taal eigenlijk werkt, en wat we kunnen leren over de innerlijke werking van taal door een totaal nieuwe taal te construeren.

Conlang

Conlang is de afkorting van 'geconstrueerde taal', wat betekent dat deze taal zich niet op natuurlijke wijze heeft ontwikkeld, maar bewust is bedacht voor een specifiek doel. Waar begin je als je een taal vanaf nul opbouwt? Hoe zorg je ervoor dat een taal echt iets betekent?

Werkelijkheden creëren

Na David en Jessie Petersons lezing gaan ze in gesprek met taalwetenschapper Marc van Oostendorp over vragen als: is het niet een kerneigenschap van taal dat het op natuurlijke wijze evolueert tussen mensen? Kan taal bestaan buiten een culturele context? Wat maakt een taal authentiek? Sommige taalkundigen suggereren dat taal werkelijkheden creëert. Betekent dit dat David en Jessie ook nieuwe mogelijkheden creëren door talen te creëren? Kom naar deze beroemde uitvinders van talen en stel je eigen vragen. 

Dit programma is in het Engels.

Over de sprekers

David Peterson Met een achtergrond in Engels en linguïstiek heeft David J. Peterson talen gecreëerd voor Game of Thrones en voor verschillende televisieproducties van Netflix, Disney, Pixar en Marvel. Hij was medeoprichter van de Language Creation Society in 2007 en voorzitter van 2011 tot 2014. Hij schreef ook de boeken The art of Language Invention en Living Language Dothraki.

Jessie Peterson was professor Taalkunde aan de Stephen F. Austin State University. Na 13 jaar lesgeven in en onderzoek doen naar de kunst van het uitvinden van talen - met expertise in syntaxis, semantiek en Engelse etymologie - is ze nu fulltime professioneel conlanger. 

Marc van Oostendorp is hoogleraar Nederlands en Academische communicatie aan de Radboud Universiteit. Hij doceert Theoretische en Toegepaste Taalwetenschap en onderzoekt hoe academici effectiever kunnen communiceren.