Mens versus (vertaal)machine; komt er een einde aan het vertaalvak?

Door: Bert Keurentjes, hoofd Vertaling & Tekstredactie bij Radboud en Wageningen in’to Languages

In’to Languages is onderdeel van zowel de Radboud Universiteit als Wageningen University & Research en opereert daarmee in twee van de meest innovatieve regio’s van het land: Health Valley en FoodValley.

Ook in het vakgebied waar ik mij namens In’to mee bezighoud, het vertalen, zijn er veel technologische ontwikkelingen gaande. Denk hierbij aan de Google Pixel Buds, oortjes die on the spot-vertalingen van en naar veertig talen bieden, en de nieuwste (en volgens sommigen tot nu toe beste) vertaalmachine DeepL.

Als voorzitter van de themagroep Vertalen van de NUT en medeoprichter van de CercleS Translation Focus Group bespreek ik deze ontwikkelingen regelmatig met collega-vertalers.

In tegenstelling tot een aantal van hen ben ik niet bang dat vertaalmachines als Google Translate en DeepL het einde van het vertaalvak inluiden. Ik geloof namelijk niet dat dergelijke machines nu of in de toekomst kunnen wedijveren met goede vertalers van vlees en bloed.

Dat wil zeggen: ik geloof niet dat ze dat voor álle tekstsoorten (zullen) kunnen. Op het moment dat er ook maar een klein beetje creativiteit bij het vertalen van een tekst komt kijken, zie je namelijk dat vertaalmachines het meteen moeilijk krijgen. Wat dus inhoudt dat vertalers die zich bezighouden met het vertalen van weinig creatieve teksten, zoals algemene voorwaarden of softwarehandleidingen, zich misschien langzamerhand wel zorgen moeten gaan maken over hun positie.

Bij In’to vertalen we vanzelfsprekend ook algemene voorwaarden en softwarehandleidingen, maar dit is zeker niet de hoofdmoot. Die wordt bij ons gevormd door nieuwsberichten, marketingteksten, onderwijsmateriaal en procedurele en wetenschappelijke teksten. Voor al deze ‘genres’ ben ik ervan overtuigd dat er eerder een machine zal komen die (op basis van enige input) een duidelijke, aansprekende en foutloze tekst kan schríjven dan vertalen. Of maak ik mij nu schuldig aan wishful thinking?