Goed samenwerken begint met inzicht in elkaars manier van communiceren en werken

Zo worden ze in ieder geval, net als Amerikanen trouwens, ervaren door veel internationals. De Nederlandse directheid vindt vermoedelijk z’n oorsprong in het koopmansverleden van Nederland. Nederlandse kooplieden zouden de gewoonte hebben ontwikkeld om precies te zeggen wat ze bedoelden als ze zaken deden met mensen uit verschillende windsteken om zo (door culturele verschillen ontstane) misverstanden te voorkomen. Ook zou het pragmatische karakter van Nederlanders (waarover later meer) een rol spelen in hun directheid: als je direct zegt wat je bedoelt, dan heb ook snel duidelijkheid. Super handig en wel zo efficiënt. Of toch niet?

In veel landen laat men bepaalde zaken onuitgesproken of zegt men alles in veel subtielere of dubbelzinnigere bewoordingen. Dat geldt zelfs al in buurland België, waar ze wel gewoon Nederlands praten, maar alles veel voorzichtiger brengen. Als je heel direct bent, kan dat voor wie dat niet gewend is, overkomen als té direct en aanvoelen als bot, lomp of simpelweg onaardig. Dat kan een constructieve samenwerking in de weg staan. Goed dus om je bewust te zijn van hoe collega’s uit andere culturen communiceren met elkaar, hoe jouw communicatiestijl zou kunnen overkomen bij die collega’s en wat dat zou kunnen betekenen voor jullie samenwerking.

Collega Janou Hemsing verduidelijkte tijdens een presentatie van het The Hague Expat Centre culturele verschillen door middel van het coconut-peach dilemma.

Wat denk jij? Valt de Nederlandse cultuur te classificeren als een perzik of als een kokosnoot?

Naast direct worden Nederlanders ook ervaren als efficiënt, pragmatisch en praktisch. Het pragmatisme uit zich onder meer in onze nuchtere houding (zoals jegens het legaliseren en gedogen van drugsgebruik en prostitutie) en zelfs in onze eetcultuur. Nederlanders worden gezien als mensen die voedsel benaderen als iets functioneels: even eten en snel weer door. Binnen andere culturen is eten toch vaak ook een sociaal, soms zelfs ritueel, gebeuren. Voor mensen uit zuidelijke culturen is een snelle boterham met (pinda)kaas of ham voor lunch op z’n zachtst gezegd bijzonder.

Uit het onderzoek van SCP bleek dat internationals een hoge organisatie- en regelgraad ervaren binnen de Nederlandse samenleving en concluderen dat Nederlanders van regels houden. Tenminste, tot op zekere hoogte dan. Expats gaven namelijk ook aan dat het hen opviel dat veel Nederlanders regels die niet passend vinden in een bepaalde situatie, ook graag aan hun laars lappen. Anderzijds kwam uit het onderzoek naar voren dat als er ergens geen regel voor is, we dat ook wel weer lastig vinden.

We houden van regelen én we plannen graag. Wil je iets ondernemen met een Nederlander dan maak je een afspraak. Dat geldt niet alleen voor zaken, maar ook voor privé. Even gezellig borrelen, daar zijn we meestal wel voor te porren, maar daar pakken wel even onze agenda bij en dan plannen we een borrel (vermoedelijk ten vroegste pas over een week). Dat borrelen doen we ergens in een kroeg of restaurant, want onze thuissituatie houden we graag voor onszelf. Voor mensen uit de wat meer zuidelijkere culturen die wat spontaner en gastvrijer van aard zijn, is dat soms wel even schakelen.

Op onze werkplek is er weinig hiërarchie en de sfeer is er informeel. Tenminste zo wordt dat ervaren door niet-Nederlanders. We maken gemakkelijk grapjes tussen collega’s, ook van verschillende functieniveaus. We noemen onze leidinggevende bij de voornaam en tutoyeren elkaar. We praten met collega’s over ons weekend, onze kinderen, onze partners en hobby’s.

Voor ons is dat heel normaal. Maar in veel landen ligt dat anders. Zo ook in buurland Duitsland bijvoorbeeld. Daar is weinig ruimte voor small talk en houden ze het graag zakelijk. Vragen naar hoe iemands weekend was, wordt als niet netjes ervaren en kun je dus beter niet doen, als je die belangrijke deal wil sluiten.