Doemdenkers en optimisten. Waar gaat het heen met ons? | Lezing en gesprek door geschiedfilosoof Eelco Runia en historicus Eleá de la Porte (Lezing)

De wereld gaat naar de knoppen, aldus de doemdenkers op de opiniepagina’s. Zij zien groeiende inkomenskloven, een opwarmende aarde en jongeren die steeds meer stress ervaren. Niks aan de hand, werpen de optimisten tegen: de wereld is nog nooit zo’n prettige plek geweest. En het wordt alleen maar beter. Hoe kunnen die twee visies naast elkaar bestaan? Kom en luister naar historicus Eleá de la Porte over het historische debat over vooruitgang en verval en naar filosoof Eelco Runia over welvarende samenlevingen die hun eigen vijand zijn.

Red Queen History

Voor Nederlanders was het leven nog nooit zo makkelijk. Robots stofzuigen onze huizen, eten plukken we van de supermarktschappen en met een veeg over je telefoonscherm heb je toegang tot kennis. Toch zijn we niet gelukkig, observeert geschiedfilosoof Eelco Runia. Hoe kan dat?

Runia werkt aan een theorie over wat hij de Red Queen History noemt: het feit dat we onze levens technologisch vergemakkelijken, maar onze levens niet gemakkelijker voelen. Waarom kunnen we niet op onze lauweren rusten, vraagt hij zich af. Zijn antwoord: we maken onze eigen levens expres moeilijk. Want alleen dan kan een samenleving zich ontwikkelen en daardoor voortbestaan.

De achttiende eeuw als spiegel

Historicus Eleá de la Porte laat zien dat de discussie over vooruitgang of verval al twee eeuwen oud is. Ook in de achttiende eeuw hadden de inwoners van Nederland het idee dat ze in een tijd van neergang leefden. De ‘gouden’ zeventiende eeuw was achter de rug, het leek slechter te gaan met de Nederlandse handel en de een na de andere ramp trof de Republiek. Tegelijkertijd waren er ook optimisten. Die zagen vooral nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen, steeds slimmere filosofen en steeds creatievere kunstenaars. Ja, hun eigen eeuw, zo stelden ze, was de eeuw van de Verlichting.

De la Porte laat zien dat doemdenkers en optimisten één ding delen: ze observeren een lijn in de geschiedenis. Het enige verschil is de richting waarin ze die lijn zien gaan. Maar bestaat die lijn in de tijd wel? En als die lijn bestaat, waar leidt deze nu heen?

Eleá de la Porte geeft een lezing over het debat over vooruitgang en verval in de achttiende eeuw. Daarna zet Eelco Runia zijn Red Queen History uiteen. Onder leiding van historicus en programmamaker Adriaan Duiveman gaan de sprekers vervolgens in gesprek over de vraag waar het heen gaat met ons.

Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Daendels.

Over de sprekers

Eelco Runia is historicus, psycholoog en filosoof. Hij werkte aan de Rijksuniversiteit Groningen en is nu onafhankelijk publicist voor, onder andere, De Groene Amsterdammer en NRC. Zijn werk in de geschiedfilosofie wordt wereldwijd geroemd.

Eleá de la Porte is historicus aan de Radboud Universiteit. Ze onderzoekt hoe achttiende-eeuwse Nederlanders zochten naar een lijn in de geschiedenis.

Deelname

Deelname in de zaal kost € 7,50 | Medewerkers van de RU en het Radboudumc en Alumni Benefits Card-houders € 5,- | Studenten en scholieren en Radboud Reflects-abonnees gratis.

Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects? Dan is een Radboud Reflects-abonnement misschien interessant.

Bekijk ook: Ma 25|09|23 Apocalypsofie; over gevaarlijke groene fantasieën | Lezing en gesprek met milieufilosoof Lisa Doeland, theoloog Mariecke van den Berg en filosoof Boris van Meurs

Ben je student aan de Radboud Universiteit? Schrijf je dan in voor het Radboud Reflects Certificaat en toon anderen dat je je laat inspireren door verdiepende lezingen over de actualiteit.

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Radboud Reflects? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief. Wil je verder denken over ethische vragen die spelen in jouw organisatie? Bekijk Radboud Reflects Professional – Ethische verdieping voor organisaties.